خیانت در امانت | تعریف خیانت در امانت

با شنیدن خیانت در امانت چه چیزی در ذهنتان نقش می‌بندد؟ این جرم یکی از رایج‌ترین جرایم در داسرا‌ها می‌باشد. معمولا در این زمانه افراد کمی پیدا می‌شوند که به فرد دیگری اعتماد کنند و بخواهند مال یا پول خود را نزد آن‌ها به امانت بگذارند. اما عده کمی هم هستند که اعتماد می‌کنند که گاهی این اعتماد موجب پشیمانی آن‌ها می‌گردد. در این موقعیت باید بدانیم که چه کاری باید انجام دهیم تا به حق خود برسیم و ما در ادامه به این مطلب می‌پردازیم.

تعریف خیانت در امانت

این جرم در زمره جرایمی قرار دارد که هم در قرآن و آیات و روایات و هم در قانون برای آن مجازات قرار داده‌اند.

خیانت به معنای پیمان‌شکنی و نقض عهد امانت‌داری می‌باشد و امانت در اصطلاح عبارت از مالی است که به وسیله مالک یا قائم مقام یا وکیل وی به شخص دیگری سپرده می‌شود.

خیانت در امانت در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده و برای مجرم مجازات تعیین شده (حبس از شش ماه تا سه سال) مجرم خسارت زیان دیده را هم باید جبران نماید.

خیانت در امانت عبارت است از انجام اعمالی توسط امین بر روی مالی که به وی سپرده شده که اگر با سوء‌نیت امین همراه باشد برای وی مجازات در پی دارد. از مصادیق این اعمال که موجب مجازات امین می‌گردد می‌توان استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نمودن را نام برد.

استعمال

به معنای استفاده کردن می‌باشد. فرض کنید کسی جواهراتش را به دوستش بسپارد تا از آن استفاده کند ولی آن دوست آن را به دیگران قرض دهد یا خودش استفاده کند.

تصاحب

امین ادعای مالکیت نماید یا با آن به مثابه مالک برخورد نماید.

اتلاف

تلف یا نابود کردن مال امانی، یکی دیگر از گونه‌های ارتکاب این جرم می‌باشد.

مفقود کردن

امین بدون این که مال امانی را تلف نماید، سبب عدم دسترسی مالک به آن مال شود.

مال در چه صورتی امانت محسوب می‌شود ؟

مهم‌ترین مسئله در ارتکاب یا عدم ارتکاب این جرم این است که ثابت شود مالی که تلف، تصاحب، استعمال یا مفقود شده است، پیش کسی به امانت گذاشته شده باشد و برای محرز شدن این عمل باید این را در نظر بگیریم که آن مال یا پول باید توسط مالک یا متصرفی که تصرفش قانونی و مشروع بوده به شخص امین سپرده باشد تا به تبع آن سپردن آن شخص نیز مشروع و قانونی بوده باشد.

هرگاه سارق، غاصب یا امثال آن مالی را به امین بسپرند و آن مال در نزد امین تلف، مفقود، استعمال و یا تلف شود، این جرم رخ نداده است.

همچنین باید در نظر داشت که برای امانت بودن مالی در نزد دیگری، اثبات سپردن مال از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و اگر نتوان وصف سپردن مال را اثبات کرد، در واقع از اساس این جرم منتفی است و نمی‌توان آن را اثبات کرد.

قیاس خیانت در امانت با جرایم مشابه

جرم خیانت در امانت از جرایم مقید است. یعنی حتما باید جرم سبب نتیجه خاصی شود تا آن جرم از نظر قانونگذار ارتکاب یافته باشد. به همین جهت متضرر شدن مالک یا متصرف بر اثر جرم، لازمه تحقق این می‌باشد. اما جرم کلاهبرداری این گونه نیست و همیشه هم معطوف به نتیجه نیست، نتیجه جرم کلاهبرداری، بردن مال غیر است و در کلاهبرداری متهم با توسل به اقدامات متقلبانه، مال غیر را به دست می‌آورد. در صورتی که در جرم خیانت در امانت زیان دیده از جرم، با میل و رضای خود مال خود را در اختیار متهم می‌گذارد. تفاوت جرم خیانت در امانت با سرقت این است که در دزدی مرتکب مال غیر را به طور مخفی می‌رباید.

پیامد خیانت در امانت

مجازات مرتکب جرم بر اساس ماده ۶۷۴ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، حبس از ۶ ماه تا سه سال است. همچنین قانونگذار در ماده ۶۷۳ قانون مجازات، برای سوء‌استفاده از سفید مهر یا سفید امضا، یک تا سه سال حبس تعیین کرده است.

شرایط اثبات خیانت در امانت

جرایم دو دسته هستند مشهود و غیر مشهود. جرم مشهود یعنی در منظر عمومی یا در حضور مأمور اتفاق افتد پس به راحتی قابل تشخیص و اثبات است است. اما جرم غیر‌مشهود همچون خیانت در امانت کار را سخت می‌کند و حتی در مواردی در دادگاه هم نمی‌شود آن را اثبات کرد.

این موارد باید برای دادگاه محرز شود تا حکم به مجازات امین دهد:

1- مورد جرم خیانت در امانت مال باشد.

2- سپردن مال به امین: مال مورد امانت باید به وسیله مالک به امین سپرده بشود.
اثبات این جرم به اصل مال محدود نمی‌شود. بلکه حتی اگر وجه به دست آمده از فروش مال نیز به شخص امین تسلیم شود و نسبت به آن تصرفی انجام پذیرد نیز جرم محقق می‌شود.

3– سپرده شدن مال از طریق قانونی: منظور از متصرف شخصی است که مال را به شکلی در تصرف داشته باشد که بسته به شرایط تصرف، ید وی قانونی شناخته می‌شود.

4- تعلق مال به غیر: بدیهتا فرد نمی‌تواند در خصوص اموال خود مرتکب چنین جرمی شود. همانطور که می‌دانیم مالک حتی مختار است مال خودش را ویران کند.

نحوه تنظیم شکایت از جرم خیانت در امانت

ابتدا مالک باید اظهار‌نامه‌ای تنظیم نماید و امانت خود را در آن مطالبه کند. اگر امین خواسته وی را نپذیرفت و امانت را پس نداد می‌توان از طریق دادسرای صالح نسبت به شکایت از این جرم اقدام کرد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص خیانت در امانت، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون خیانت در امانت پاسخ دهند .