اجرت المثل
می‌دانیم که برای هر عملی مزد و پاداشی در نظر گرفته می‌شود و هر کس کاری را در برابر دستمزد انجام می‌دهد مگر آنکه بنا به دلایلی (از روی صمیمیت نوع دوستی و…) بخواهد آن کار را مجانی یا به قصد تبرع (برای رضای خدا کار کردن) انجام دهد که در این صورت انتظار دستمزد و حق العمل ندارد. در زندگی خانوادگی نیز حقوقی به زوجین در مقابل وظایف ایشان تعلق می‌گیرد. حال می‌خواهیم بدانیم اجرت المثل چیست؟ در چه صورت به زن تعلق می‌گیرد و محاسبه آن به چه صورت است؟
اجرت المثل چیست ؟
اجرت که به معنای پاداش و دستمزد است. اما اجرت المثل که یک اصطلاح فقهی است عبارت است از دستمزد و حق العملِ کاری که از قبل مبلغ آن مشخص نشده باشد. این موضوع در ماده ۳۳۶ قانون مدنی این گونه آمده است: اگر کسی به دستور دیگری (درخواست دیگری) عملی را انجام دهد که در عرف برای آن حق‌الزحمه‌ای وجود دارد و پرداخت می‌شود فرد واجد دریافت اجرت المثل خواهد بود. البته به شرط آنکه کار را برای رضای خدا انجام نداده باشد.
اجرت المثل زن در ایام زوجیت
در صورتی که زن کارهایی را مانند نگهداری از خانه، پختن غذا، نظافت خانه و… انجام دهد که شرعا جزو وظایف اصلی او نیست (کارهایی که از آن‌ها به عنوان تمکین یاد می‌کنیم ) و چنانچه زن این اعمال را به دستور و درخواست شوهر و بدون قصد تبرع (رضایت خداوند) انجام دهد استحقاق دریافت حق الزحمه‌ای که در این بحث اجرت المثل نام می‌گیرد را دارد.
متفاوت بودن میزان اجرت المثل زن
باید در نظر بگیریم که مقدار تعیین شده از سوی دادگاه برای اجرت‌المثل افراد مختلف یکسان نیست و در شرایط مختلف مقدار متنوعی دارد. از جمله مواردی که باعث کم یا زیاد شدن میزان اجرت‌المثل می‌شود می‌توان به میزان کار انجام شده، سطح تحصیلات، عرف محل زندگی و موارد دیگر اشاره کرد. تحصیلات بالا موردی است که سبب افزایش اجرت المثل می‌گردد. همچنین شاغل بودن یا نبودن زوجه یکی از مواردی است که باعث تغییر در اجرت المثل او می‌شود زیرا میزان فعالیت او در منزل کم‌تر از زن خانه‌دار بوده است.
چه زمانی اجر ت المثل به زوجه تعلق نمی‌گیرد ؟
اجرت المثل هر زمانی که زن بخواهد (مطابق قانون جدید) به او اختصاص می‌یابد چه در حین زندگی مشترک چه زمانی که درخواست طلاق فقط از سوی زوج داده شده باشد و یا طلاق با قبول طرفین به صورت توافقی انجام گیرد و حتی وقتی که طلاق به درخواست زن صورت گیرد اجرت المثل به وی پرداخت می‌شود. علاوه بر آن در مواردی چون قانون می‌خواهد از زن حمایت کند مبلغی را به عنوان نحله (هدیه) برای او در نظر می‌گیرد.
نحوه درخواست اجرت المثل و محاسبه آن در دادگاه
زوجه (زن) میتواند در هر زمان دریافت اجرت المثل را از دادگاه درخواست کند. در این هنگام زن باید بتواند ثابت کند که انجام این اعمال خارج از وظایف اصلی و شرعی او و به درخواست شوهرش بوده است و بصورت تبرعی صورت نگرفته است. در اینجا مرد میتواند در صورت کذب بودن ادعای زن دلایل خود را در رد این ادعا مطرح کند. در صورت پذیرفته نشدن دلایل زوج (مرد) اصل بر تبرعی نبودن اعمال زوجه است و تنها شهادت زن کفایت می‌کند و مورد قبول واقع می‌شود. برای تعلق اجرت المثل طلاق نباید به دلیل سوء رفتار زن باشد.
پس از درخواست زوجه یک کارشناس رسمی دادگستری به دستور و حکم قاضی مراحل محاسبه میزان اجرت‌المثل زوجه را پیگیری و مبلغ اجرت المثل برای هر سال زندگی مشترک را محاسبه می‌کند که این مبلغ باید به تعداد سال‌های زندگی مشترک زوجین به زن پرداخت شود. زن میتواند به تعداد کل سال‌های زندگی با شوهرش این مبلغ را دریافت کند یا با رضایت خود او به مقدار نصف آن ایام و هر تعداد که او بخواهد اجرت المثل بگیرد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص اجرت المثل زوجه، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون اجرت المثل زوجه پاسخ دهند.
