یکی از اهداف ازدواج دائم، دوام زندگی مشترک زوجین و پایداری آن است اما گاهی در زندگی مشترک شرایطی پدید می‌آید که ادامه زندگی مشترک را سخت و راهی جز برهم زدن و منحل کردن ازدواج باقی نمی‌گذارد. برای منحل کردن و از بین بردن نکاح راه حل‌هایی در قانون مدنی آمده است مانند طلاق، فسخ نکاح، بذل مدت و… که در این مقاله به توضیح تفاوت طلاق با فسخ نکاح و همچنین بررسی موشکافانه شباهت‌ها و وجه تمایز این دو می‌پردازیم.
تعریف فسخ نکاح و طلاق
طلاق و فسخ نکاح مطابق ماده ۱۱۲۰ ق.م دو راه متفاوت منحل کردن نکاح و از بین بردن آثار آن هستند که طلاق به درخواست زن، مرد و یا به صورت توافقی انجام می‌گیرد. سه نوع طلاق وجود دارند که عبارتند از: طلاق رجعی، طلاق بائن و طلاق خلع و مبارات.
فسخ نکاح روش دیگری برای منحل کردن نکاح به شمار می‌رود که به صورت یک طرفه و تنها با اراده یکی از طرفین قابل انجام است و بر اثر وجود دلایلی مانند عیوب، تدلیس و تخلف از شرط صفت صورت می‌گیرد. فسخ نکاح محدود به موارد مذکور در قانون است و ما در مقاله‌ای جداگانه به موارد فسخ نکاح پرداخته‌ایم.
تفاوت فسخ نکاح با طلاق
۱- طلاق عمل حقوقی تشریفاتی به شمار می‌رود و انجام آن به آداب و مراحل خاصی مانند خواندن صیغه طلاق، حضور دو شاهد عادل و… نیاز دارد؛ در حالیکه فسخ نکاح تنها با اراده صاحب حق فسخ، به طور یک طرفه و بدون نیاز به تشریفات خاصی انجام پذیر است.
۲- برای طلاق، فرد متقاضی به اجازه و حکم دادگاه نیاز دارد و قاضی دادگاه برای داوری و اصلاح زوجین تلاش و تا حد امکان از بروز این واقعه جلوگیری می‌کند؛ اما فسخ نکاح بدون نیاز به مجوز از سوی دادگاه و دخالت قاضی انجام می‌گیرد.
۳- با اینکه مدت عده طلاق و فسخ نکاح یکسان است اما در طلاق رجعی، زوج می‌تواند در زمان عده به نکاح برگردد اما فسخ نکاح این اجازه را به مرد نمی‌دهد و برگشت او به ازدواج نیازمند بسته شدن مجدد عقد نکاح خواهد بود.
۴- وجود شرایطی خاص در زوجه، مانند به سر بردن در ایام عادت ماهانه، طلاق را به عقب می‌اندازد و طلاق در این ایام صحیح نیست؛ در صورتی که وجود این شرایط در فسخ نکاح ممنوعیت ایجاد نمی‌کنند.
۵- طلاق مخصوص ازدواج دائم است، اما فسخ نکاح هم برای ازدواج دائم و هم منقطع کاربرد دارد.
شباهت های طلاق با فسخ نکاح
۱- هر دو از عوامل بر هم زدن و منحل کردن نکاح به شمار می‌روند و آثار نکاح را از بین می‌برند.
۲- یکسان بودن مدت زمان عده در طلاق و فسخ نکاح.
۳- یکسان بودن مهریه و احکام آن در طلاق و فسخ نکاح.
تفاوت در شرایط فسخ نکاح با طلاق
برای آن که فسخ نکاح انجام گیرد زن یا مرد باید شرایط خاصی را داشته باشند که در مقاله فسخ نکاح می‌توانید در این باره بخوانید. برای طلاق نیز شرایط خاصی وجود دارد که برخی از آن ها با شرایط فسخ نکاح مشترک هستند. با این حال شرط های لازم برای موافقت دادگاه با دادخواست طلاق خانم ها متفاوت از دادخواست طلاق مردان است.
شما می‌توانید جهت حل پرونده‌های حقوقی خود، دریافت مشاوره حقوقی تلفنی و کسب اطلاعات حقوقی از کارشناسان و مشاوران مرکز حقوقی وکیل دات کام کمک بگیرید.
سوالات متداول
آیا در فسخ نکاح مهریه به زوجه تعلق می‌گیرد ؟
بله، احکام مهریه در فسخ نکاح همانند طلاق است و مهریه باید پرداخت شود.
آیا می‌توانم در زمان عده فسخ نکاح به خانواده و زندگی مشترک خود برگردم ؟
خیر، تا پایان یافتن مدت عده حق بازگشت به نکاح را ندارید و بعد از پایان این زمان، باید مجددا عقد نکاح میان شما و همسرتان بسته شود.
