ضمانت نامه بانکی چیست
ضمانت نامه بانکی را چطور و از کجا باید تهیه کرد؟ امروزه با تغییر شکل دادن روابط مالی و تجاری بین اشخاص شکل بانکداری نیز تغییر کرده است. به طوری که بانک‌ها برای جذب مشتری و داشتن سود بیشتر سعی در ارائه خدمات نوین و منطبق با قواعد تجاری هستند. یکی از این خدمات، ارائه ضمانت نامه بانکی است. ضمانت کردن در امور تجاری از دیرباز وجود داشته است اما در زمان حاضر شاهد آن هستیم که بانک‌ها نیز خود را وارد این عرصه کرده‌اند و به ضمانت مشتریان خود می‌پردازند. در این مطلب به بررسی ضمانت بانک‌ها از مشتریان خود یا به عبارت دیگر ضمانت بانکی می‌پردازیم.
ضمانت نامه بانکی چیست ؟
با توجه به این که بانک‌ها نگه دارنده اصلی سرمایه‌های مردم هستند از اعتبار مالی و سرمایه زیادی برخوردار می‌باشند. از همین رو می‌توانند طی یک قرارداد به نام ضمانت نامه بانکی، ضامن مشتری خود برای پرداخت بدهی او باشند. به این شکل که اگر مشتری نتوانست بدهی را پرداخت کند بانک به عنوان ضامن این مبلغ را به ذینفع می‌پردازد. برای آشنایی با انواع ضمانت نامه بانکی کلیک کنید.
ماهیت عقد ضمانت
برای آشنایی بهتر با ضمانت بانکی در ابتدا لازم است که بدانیم ضمانت کردن به چه معنا است. از منظر حقوقی ضمانت عقدی است که به موجب آن شخصی متعهد میشود که در صورتی که بدهکار اصلی نتواند بدهی خود را بپردازد، شخص ضامن به جای او این بدهی را به طلبکار پرداخت کند.
به این صورت که شخص الف باید مبلغ یک میلیون تومان را به شخص ب بپردازد. در این جا شخص ج به دلیل تمکن مالی و اعتباری که دارد ضامن شخص الف میشود و اعلام می‌کند که در صورت عدم توانایی الف برای پرداخت یک میلیون تومان، او این مبلغ را به شخص ب پرداخت می‌کند.
ارکان ضمانت نامه بانکی
یک ضمانت‌نامه بانکی دارای ارکان مختلفی است از جمله:
مضمون عنه: مشتری که از بانک درخواست ضمانت نامه می‌کند. مشتری می‌تواند شخص حقوقی مثلا شرکت سیمان یا شخص حقیقی مثلا صاحب گاوداری باشد. حتی در برخی موارد مشتری دولت یا شرکت‌های دولتی است.
مضمون له: شخصی که ذی نفع است و ضمانت به نفع او صادر میشود. در واقع شخص طلبکار که پول را دریافت می‌کند اعم از اشخاص حقوقی و حقیقی.
ضامن: در این جا بانک صادر کننده ضمانت نامه بانکی می‌باشد.
وجه الضمان: مبلغی که بانک ضامن میشود آن را به جای مشتری پرداخت کند. به طور مثال بانک ضامن میشود بدهی مشتری به مبلغ یک میلیارد دلار را پرداخت کند این یک میلیارد دلار وجه الضمان است. برای بانک هیچ الزامی برای ضمانت تمام مبلغ بدهی وجود ندارد بلکه می‌تواند بسته به شرایط مشتری بخشی یا تمام مبلغ را ضمانت نماید.
ویژگی ضمانت نامه‌های بانکی
هر ضمانت نامه بانکی که صادر میشود دارای سه ویژگی عمده می‌باشد:
1/ ضمانت نامه بانکی یک تعهد غیر قابل بازگشت است. یعنی بانکی که ضامن شده است نمی‌تواند بعد از اینکه متعهد به پرداخت شده است از این کار سرباز بزند. فقط امکان ابطال ضمانت نامه بر اساس شرایط مندرج در ضمانت نامه وجود دارد.
2/ ضمانت نامه‌های بانکی از قراردادهای پایه مستقل هستند که در صورت مطالبه ذینفع پرداخت میشود. اگر مضمون له درخواست پرداخت مبلغ را نکند بانک هم وظیفه‌ای برای پرداخت مبلغ ندارد.
3/ غیر قابل انتقال بودن ضمانت نامه‌های بانکی سومین ویژگی مهم آن است. شخصی که ضمانت نامه به نفع او است یا به عبارت دیگر مضمون له که طلبکار می‌باشد نمی‌تواند آن را به شخص دیگری انتقال دهد. فقط خود ذی نفع که در ضمانت نامه قید شده است امکان استفاده از آن را دارد.
مندرجات ضمانت نامه بانکی
در اکثر موارد اطلاعات زیر در ضمانت نامه درج میشود:
- نام و مشخصات موسسه اعتباری یا شعبه بانک صادر کننده ضمانت نامه بانکی.
- اطلاعات مضمون عنه یعنی مشتری که خواستار ضمانت نامه است.
- اطلاعات مضمون له یا ذینفع.
- شماره و موضوع رابطه که ضمانت نامه بر اساس آن صادر شده است.
- وجه ضمان یا همان وجه ضمانت نامه.
- تاریخ صدور ضمانت نامه بانکی.
- تاریخ خاتمه اعتبار ضمانت نامه بانکی.
- شرایط مطالبه ضمانت نامه بانکی از سوی ذینفع.
- رویدادهای خاتمه ضمانت نامه که بر اساس آن ضمانت پایان می‌یابد.
- تمبر مالیاتی.
نحوه صدور ضمانت نامه بانکی
برای دریافت ضمانت نامه فرآیند از طریق سیستمی در سایت بانک انجام میشود. علاوه بر مدارک شناسایی هر بانکی مدارک خاصی برای صدور ضمانت نامه نیاز دارد. شما می‌توانید برای اطلاع از مدارک مورد نیاز به سایت بانک یا خود شعبات بانک مراجعه نمایید. معمولا از مشتری وثیقه‌ای معتبر که در ادامه به آن می‌پردازیم نیز درخواست میشود. در مرحله بعدی بانک به بررسی شرایط مشتری و وثیقه می‌پردازد که قطعا چند ماه طول می‌کشد.
بعد از اینکه برای بانک محرز گردید که مشتری شرایط لازم را دارد با درخواست مشتری موافقت کرده و ضمانت نامه بانکی صادر میشود. بانک ممکن است که تمام مبلع بدهی را ضمانت کند یا ممکن است فقط بخشی را به طور مثال یک سوم از کل مبلغ بدهی را ضمانت کرده باشد. قطعا این که بانک ضامن چه میزانی از بدهی است در ضمانت نامه قید میشود و فقط نسبت به همان مبلغی که در ضمانت نامه بانکی آمده است، مسئول می‌باشد.
تمام مراحل از ثبت نام اولیه تا صدور نهایی در سامانه سپام ثبت می‌گردد و در انتها کد منحصر به ضمانت نامه برای مشتری صادر میشود. بر اساس بخشنامه بانک مرکزی اگر بانک‌ها ضمانت نامه را در سامانه ثبت نکنند مجوز صدور ضمانت نامه لغو می‌گردد.
وصول ضمانت نامه بانکی
تنها شخصی که می‌تواند ضمانت نامه بانکی را وصول کند ذینفع است. به محض اینکه مضمون عنه یعنی مشتری که بدهکار است نتواند بدهی خود را پرداخت کند بانک به عنوان ضامن باید معادل مبلغ قید شده در ضمانت نامه را به ذینفع یا مضمون له پرداخت کند.
وصول ضمانت نامه مستلزم آن است که شخص ذینفع وجه الضمان را دریافت بنماید. اگر به هر دلیلی ذینفع نخواهد پول را دریافت کند به معنای پایان اعتبار ضمانت نامه است و بانک دیگر وظیفه‌ای برای پرداخت وجه ندارد.
شرایط صدور ضمانت نامه بانکی
1/ در ابتدا مشتری باید در بانک ضامن دارای حساب باشد.
2/ قطعا این امکان وجود ندارد که بانک به هر شخصی با هر وضعیت مالی ضمانت نامه بدهد.
با توجه به اینکه بانک قصد دارد مبلغی را به جای مشتری بدهد و در غالب موارد این مبلغ بسیار زیاد است به گردش مالی و کسب و کار مشتری خود دقت می‌کند. این که مشتری دارای کسب و کاری باشد که معتبر بوده و سود زیادی هم داشته باشد اهمیت زیادی دارد.
بانک حتی به گردش حساب بانکی مشتری یعنی واریزها و برداشت‌های او و اینکه چک برگشتی نداشته باشد نیز دقت می‌کند. به عبارت دیگر بانک ضامن فردی خواهد شد که قدرت لازم برای بازگرداندن پول به بانک را داشته باشد.
3/ مهم‌ترین شرط برای دریافت ضمانت نامه بانکی داشتن یک وثیقه معتبر است که نزد بانک می‌ماند و در صورت عدم توانایی مضمون عنه برای برگشت پول، بانک این وثیقه‌ها را برای خود برمی‌دارد.
4/ واقعی بودن قرارداد پایه بین ضمانت خواه یا مشتری با ذینفع. همچنین با توجه به سیاست‌های مبارزه با پولشویی در صورتی که محرز شود که قرارداد بین مضمون عنه و ذینفع صوری بوده ضمانت نامه بانکی صادر نمی‌شود. برای آشنایی با نحوه ابطال ضمانت نامه بانکی کلیک کنید.
وثیقه‌های لازم برای دریافت ضمانت نامه بانکی
بانک برای ضمانت وثیقه دریافت می‌کند. این وثیقه‌ها بسیار سنگین و ارزشمند هستند از جمله موارد زیر:
الف) وجه نقد یا طلا یا هر نوع سند مالی که دارای ارزش مالی مورد تایید باشد مانند اسناد خزانه یا اوراق قرضه دولتی و اوراق مشارکت منتشره بر اساس مجوز بانک مرکزی یا هر نوع سپرده سرمایه گذاری مانند حساب‌های سپرده مدت دار، حساب پس انداز قرض الحسنه و حساب‌های ارزی مشتری در بانک ضامن یا سایر بانک‌ها.
ب) تضمین بانک‌ها یا موسسات اعتباری غیر بانکی معتبر در خارج از کشور.
ج ) چک یا سفته با ضمانت قابل قبول بانک.
د) رسید انبارهای عمومی کالا که نشان می‌دهد میزانی از کالا برای مشتری در این انبارها موجود است.
ه) اموال غیر منقول مانند خانه، اموال منقول ارزشمند مانند کشتی و هواپیما و سهام شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته شده باشند.
قطعا دریافت ضمانت نامه بانکی دارای پیچیدگی و دشواری می‌باشد. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ضمانت نامه‌های بانکی و سهولت در امر دریافت آن‌ها با گروه وکلای وکیل دات کام در ارتباط باشید و از خدمات مشاوره حقوقی تهران وکیل دات کام استفاده نمایید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص ضمانت نامه بانکی، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون ضمانت نامه بانکی پاسخ دهند.
سوالات متداول
قراردادی است که به درخواست مشتری منعقد میشود و در آن بانک ضامن میشود. در صورت عدم توانایی مشتری، بدهی او را به ذینفع پرداخت کند …
تمام مراحل دریافت ضمانت نامه از طریق سیستم انجام میشود که در مطلب به تفصیل پاسخ داده شده است.
ضمانت نامه بانکی فقط به درخواست ذینفع قابل وصول است ….
بله ، قطعا باید نزد بانک وثیقه بگذارید که شرایطش را در مطلب می‌توانید بخوانید.
