یکی از اصول اولیه و مهم زندگی اجتماعی احترام به مالکیت هر اشخاص بر اموال و دارایی‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایش است. قانون نیز از این مالکیت حمایت می‌کند و در صورتی که دیگری بخواهد بدون اجازه و به شکل غیر قانونی مالکیت شخصی را از بین ببرد مانع می‌شود. یکی از مصادیق سلب غیر قانونی مالکیت اشخاص بر اموالشان سرقت یا دزدی کردن است. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.
سرقت چیست ؟
از نظر لغوی سرقت به معنای دزدیدن، دستبرد و ربایش است. از نظر اصطلاحی سرقت به معنای بردن و دزدیدن مال شخصی دیگر به صورت پنهانی و بدون رضایت مالک آن است. شخصی که اموال دیگری را سرقت می‌کند سارق است. شخص در صورتی سارق است که مال را با علم و قصد بردارد. در صورتی که شخصی از روی اشتباه یا ناآگاهی مال دیگری را به اشتباه بردارد سرقت رخ نداده است.
در قانون مجازات اسلا‌‌‌‌‌‌‌می یک فصل کامل به موضوع سرقت پرداخته شده است و بر اساس ماده 267 این قانون سرقت به معنای ربودن مالی است که متعلق به غیر می‌باشد. از نظر قانونی عنصر اصلی وقوع این جرم فعل برداشتن و ربودن بدون اطلاع و رضایت مالک و دارنده آن است.
انواع سرقت
از نظر تقسیم بندی قانونی سرقت از لحاظ مجازات دارای دو نوع است:
1/ سرقت حدی: در این نوع سرقت در صورت وجود جمیع شرایط مجازات سارق حدی است به همین خاطر به آن سرقت حدی می‌گویند.
2/ سرقت تعزیری: در صورتی که شرایط سرقت حدی نباشد مجازات سارق بر اساس قانون تعزیرات اعمال می‌شود.
شرایط تحقق سرقت حدی
بر اساس ماده 268 قانون مجازات اسلا‌‌‌‌‌‌‌می در صورت وجود 14 شرط زیر سرقت حدی است:
1/ شیء دزدیده شده باید از نظر شرعی دارای مالیت باشد. به عنوان مثال مشروب شرعا مالیت ندارد.
2/ مال دزدیده شده در حرز بوده باشد. حرز به معنای مکانی مناسب است که مال در آن عرفا از دستبرد در امان است. حرز هر مالی با دیگری متفاوت است. به طور مثال حرز طلا گاو صندوق است.
3/ هتک حرز انجام گردد. یعنی دزد حرز را باز کند به طور مثال در گاو صندوق را باز کند اگر در حرز باز باشد دیگر هتک حرز نیست.
4/ دزد شخصا مال را از حرز خارج نماید.
5/ هتک حرز و دزدیدن مال به شکل پنهانی و مخفیانه صورت بگیرد.
6/ دزد فردی غیر از پدر یا جد پدری صاحب مال باشد.
7/ ارزش مال زمانی که از حرز خارج می‌شود با چهار و نیم نخود طلای مسکوک برابری کند. ارزش مال در هنگام خروج مهم است نه قبل از خروج و نه بعد از آن. اینکه حال چه میزان ارزش دارد مهم نیست.
8/ مال مسروقه از اموال مربوط به عموم مردم یا دولت نباشد یا اینکه وقف عام نشده باشد. به طور مثال پولی که در صندوق صدقات است از مصادیق وقف عام است.
9/ در زمان قحطی نباشد.
10/ مالک مال مسروقه از سارق در مراجع قانونی شکایت نماید.
11/ مالک مال سارق را قبل از اثبات سرقت نبخشیده باشد.
12/ قبل از اینکه سرقت اثبات شود مال در اختیار مالک قرار نگیرد. یعنی دوباره به مالک برگردانده نشود.
13/ مال مسروقه قبل از اثبات سرقت به مالکیت سارق درنیاید. به طور مثال اگر قبل از اثبات جرم، سارق مالی را که دزدیده به ارث ببرد دیگر سرقت حدی نیست.
14/ مال مسروقه خود از اموال دزدی و غصب شده از دیگری نباشد.
مجازات جرم سرقت
در صورتی که همه 14 شرط بالا موجود باشد مجازات حد است. نکته مهم در این رابطه این است که تمام این 14 شرط باید با هم جمع باشند و اگر حتی یکی از آن‌‌‌‌‌‌‌‌ها نباشد حدی نیست.
مجازات سرقت تعزیری نیز بر اساس کیفیت و چگونگی انجام سرقت متفاوت است. به طور مثال سرقت از مناطق سیل زده یا زلزله زده 1 تا 5 سال و تا 74 ضربه شلاق مجازات دارد. یا در صورت وجود عوامل مشدده مجازات سارق بین 5 تا بیست سال حبس و تا 74 ضربه شلاق است.
سوالات متداول
انواع سرقت چیست ؟
سرقت دارای دو نوع است. سرقت حدی و سرقت تعزیری که در مطلب به تفصیل توضیح داده شده است.
حرز مال چیست ؟
حرز مکانی است که مال در آن عرفا محفوظ است که در مطلب به تفصیل توضیح داده شده است.
در چه صورت مجازات سارق حدی است ؟
در صورتی که تمام 14 شرط سرقت حدی را داشته باشد که در مطلب به تفصیل توضیح داده شده است.
برای دریافت پاسخ سوالات خود و مشاوره حقوقی در مورد سرقت و انواع آن می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی وکیل دات کام بهره ببرید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص سرقت، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون سرقت پاسخ دهند.
