دین حال

دین حال تاجر ورشکسته چه آثاری دارد ؟ حق دینی یکی از انواع حقوق مالی اشخاص است. فرض کنید شما متعهد شده‌اید به شخصی مبلغی پول پرداخت کنید که این مبلغ پول در واقع دینی بر گردن شماست. در اصطلاح حقوقی شخص متعهد مدیون و شخص طلبکار دائن نامیده ‌می‌شوند. دین دو نوع دارد یا بدون سررسید و یا مدت‌دار است. دین بدون سررسید یعنی دینی که بلافاصله با درخواست دائن باید پرداخت شود و به اصطلاح حال یا عندالمطالبه است. اما دائن برای دریافت دین مدت‌دار حتماً باید منتظر بماند تا زمان سررسید دین فرا برسد که به این دین به اصطلاح دین مؤجل می‌گویند. در این مقاله به حال شدن دیون مؤجل می‌پردازیم.

حال شدن دین مؤجل

تجار در انجام معاملات تجاری و پرداخت دیون خود معمولاً برخلاف مردم عادی عمل می‌کنند. اغلب مردم عادی به صورت نقدی خرید و فروش می‌کنند اما تجار با استفاده از اسناد تجاری به معامله می‌پردازند که غالب این اسناد مدت‌دار هستند. به عبارتی تاجران با اعتبار خود تجارت می‌کنند. افراد تنها زمانی به طرف معامله خود برای پرداخت دیونشان مهلت می‌دهند که برای آن‌ها اعتبار قائل باشند و اطمینان داشته باشند در زمان موعود مدیون دین خود را پرداخت خواهد کرد. اگر زمانی این اطمینان و اعتبار از میان برود چاره‌ای جز حال شدن دین نمی‌ماند. یعنی همان لحظه که پشتوانه و اعتبار منطقی از بین رفت دینی که بر گردن تاجر است بدون توجه به موعد سررسید سند تجاری، حال خواهد شد.

برای آشنایی با عواقب فرار از دین کلیک کنید.

مصادیق حال شدن دین

حقوق تجارت در موضوعات مختلفی، حال شدن دیون را مطرح می‌کند. از موضوعات مورد اهمیت آن می‌توان به حال شدن دیون تاجر ورشکسته، حال شدن دیون ضامنین، حال شدن دیون در اسناد تجاری و حال شدن دیون شرکت‌های تجاری نام برد. در ادامه مقاله به توضیح حال شدن دیون تاجر ورشکسته می‌پردازیم.

حال شدن دین تاجر ورشکسته

قانون تجارت ایران در ماده 421 خود می‌گوید: «همین که حکم ورشکستگی صادر شد قروض مؤجل با رعایت تخفیفات مقتضیه نسبت به مدت به قروض حال مبدل می‌شود.» حال شدن دیون تاجر ورشکسته دلایل متفاوتی دارد که مهم‌ترین دلیل آن سلب اعتماد شدن از تاجر ورشکسته است. از دیگر دلایل آن می‌توان به اصل تساوی حقوق طلبکاران و اصل سرعت در تصفیه دیون اشاره کرد.

سلب اعتماد تاجر ورشکسته

وقتی دادگاه حکم ورشکستگی تاجری را صادر کند به این معنی است که اعتبار تاجر از بین رفته است. البته تاجر می‌تواند پس از رفع مشکلات مجدداً اعاده اعتبار کند اما تا آن زمان دیگر به عنوان یک تاجر نمی‌تواند تجارت کند.

همان‌گونه که پیش‌تر اشاره کردیم هنگامی اشخاص به معاملات اعتباری رضایت می‌دهند که طرف مقابل در یک معامله قابل اعتماد و اطمینان باشد و نزد آن‌ها اعتبار داشته باشد. در صورتی که تاجر اعتباری نزد طلبکار نداشته باشد، طلبکار معامله را نقدی انجام می‌دهد و هرگز راضی به انجام یک معامله نسیه نخواهد شد. وقتی اعتبار تاجر با ورشکستگی وی از میان برود دلیل پذیرش مؤجل شدن دیون از طرف طلبکار نیز از میان می‌رود. بنابراین کاملاً طبیعی است که تاجر پس از ورشکستگی سلب اعتماد شده و دیون وی حال شوند.

رعایت اصل تساوی حقوق طلبکاران

ورشکستگی تاجر به این دلیل است که دارایی تاجر جهت پرداخت دیون کفایت نکند. تصور کنید هنگام ورشکستگی تاجر طلب عده‌ای از طلبکاران، حال و طلب عده‌ای دیگر مؤجل باشد. در این شرایط اگر تمام دارایی باقی‌مانده تاجر میان طلبکارانی که طلب آن‌ها حال است تقسیم گردد ممکن است دیون مؤجل تاجر که هنوز سررسید آن نیامده دیگر وصول نشود. این اتفاق به ضرر طلبکارانی است که طلبشان مدت‌دار بوده است. بنابراین رعایت انصاف موجب می‌شود قانون تجارت تمام بدهی‌های تاجر را حال تصور نماید تا تقسیم اموال تاجر ورشکسته میان تمام طلبکاران صورت پذیرد.

رعایت اصل سرعت در تصفیه

ممکن است این پیشنهاد مطرح شود که برای رعایت اصل تساوی حقوق طلبکاران تقسیم دارایی پس از تاریخ آخرین سررسید اسناد طلبکاری انجام شود. اما باید توجه داشت در این مدت زمان امکان ورود خسارت به دارایی تاجر ورشکسته وجود دارد. علاوه بر آن به افرادی که طلب آن‌ها حال شده است خسارت تأخیر تأدیه پرداخت نمی‌گردد و به نحوی در حق آنان اجحاف می‌شود. بنابراین با توجه قانون تجارت و اصل سرعت در تصفیه دیون این پیشنهاد قابل اجرا نخواهد بود.

سؤالات متداول

حال شدن دین به چه معناست ؟

لحظه‌ای که اعتبار یک تاجر از بین رفت دینی که بر گردنش است بدون توجه به موعد سررسید سند تجاری، حال خواهد شد.

قانون حال شدن دین را در مورد چه موضوعاتی مطرح کرده است ؟

حال شدن دیون تاجر ورشکسته، حال شدن دیون ضامنین، حال شدن دیون در اسناد تجاری و حال شدن دیون شرکت‌های تجاری موضوعاتی است که در قانون مطرح شده است.

علت حال شدن دین تاجر ورشکسته چیست ؟

مهم‌ترین دلیل آن سلب اعتماد از ورشکسته است. از دیگر دلایل آن می‌توان به اصل تساوی حقوق طلبکاران و اصل سرعت در تصفیه دیون اشاره کرد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص دین حال ، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون دین حال پاسخ دهند.