دیه موی سر از مواردی است که در قانون به آن پرداخته شده است. دیه در لغت به معنای رد کردن و راندن است و به اصطلاح از دیه به عنوان مالی یاد می‌شود که در صورت انجام جنایت باید پرداخت گردد. هم چنین عناوینی مانند خون بها و دیه مقدر نیز می‌توانند به عنوان مترادف این عبارت استفاده شوند در این مقاله سعی داریم که به بیان مفاهیمی نظیر ارش و دیه مو به طور جامع بپردازیم و در این راستا به قانون مجازات اسلامی نیز استناد می‌کنیم.
1-مفهوم دیه در قانون | دیه موی سر
در ماده 448 قانون مجازات اسلامی دیه مقدر به این شکل تعریف شده است: (دیه مقدر مال معینی است که در شرع مقدس به سبب جنایات غیر عمدی بر نفس، عضو یا منفعت، یا جنایات عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است.) اشخاصی که می‌توانند دیه را مطالبه کنند، شخص مجنی علیه (شخصی که جرم به ضرر او واقع شده است)، اولیای دم و یا اشخاصی هستند که دیه به عنوان بخشی از ارث آن‌ها واقع می‌شود. این اشخاص برای شکایت از شخصی که به آن‌ها آسیب رسانده است می‌توانند به دادگاه کیفری و یا دادگاه حقوقی مراجعه کنند.
تفاوت این دو دادگاه را می‌توان به این شکل بیان کرد که شکایت و درخواست دیه در دادگاه حقوقی مستلزم ارائه دادخواست است و همچنین در خصوص هزینه دادرسی نیز باید بیان کنیم که در دادگاه حقوقی می‌بایست پرداخت شود ولی در دادگاه کیفری این چنین نیست.
توصیه می کنیم مقاله دیه و نحوه تعیین آن را مطالعه نمایید.
2-مفهوم ارش در قانون | دیه موی سر
در ماده 449 ارش به این شکل تعریف شده است: (ارش، دیه غیر مقدر است که میزان آن در شرع تعیین نشده است و دادگاه با لحاظ نوع و کیفیت جنایت و تاثیر آن بر سلامت مجنی علیه و میزان خسارت وارده را با در نظر گرفتن دیه مقدر و با جلب نظر کارشناس میزان آن را تعیین می‌کند. مقررات دیه مقدر در مورد ارش نیز جریان دارد مگر اینکه در این قانون ترتیب دیگری مقرر شود.)
در تعریف ساده‌تر می توان ارش را به این شکل تعریف کرد که اگر شخصی به اعضای بدن شخص دیگری آسیب وارد کند و میزان خسارت این آسیب در شرع و قانون مشخص نباشد به این نوع از خسارت ارش می‌گویند. به همین خاطر قاضی در هر پرونده به طور اختصاصی بعد از بررسی نظر کارشناسی پزشکی قانونی و بررسی آسیب وارد شده بر زیان دیده مقدار آن را تعیین می‌کند.
3- مفهوم دیه مو در قانون مجازات اسلامی | دیه موی سر
موی سر و ریش مرد
ماده 576 : (کندن یا از بین بردن تمام موی سر یا ریش مرد، در صورتی که دیگر نروید، دیه کامل دارد و اگر دوباره بروید، نسبت به موی سر، ارش و نسبت به ریش یک سوم دیه کامل ثابت است. در این حکم فرقی میان موی کم پشت و پر پشت و کودک و بزرگ سال نیست.) به زبان ساده‌تر اگر موی صورت و سر مرد به شکلی از بین برود که دیگر رشد نداشته باشد، دیه کامل باید پرداخت شود. و اگر موی سر مرد به شکلی از بین برود که امکان رشد مجدد وجود داشته باشد ارش تعیین می‌گردد و در صورتی که موی صورت مرد به شکلی از بین برود که امکان رشد مجدد وجود داشته باشد ثلث دیه باید پرداخت شود.
موی سر زن
ماده 577 : (کندن و یا از بین بردن تمام موی سر زن، در صورتی که دیگر نروید، موجب دیه کامل زن و اگر دوباره بروید، موجب مهر المثل است. در این حکم فرقی میان موی کم پشت و پرپشت و کودک و بزرگ سال نیست.) منظور از مهر المثل در این ماده یکی از انواع مهریه است که برای تعیین مقدار آن به شأن زن توجه می‌شود و اختصاص به زمانی دارد که برای زن در عقد دائم مهریه تعیین نشده است و در ماده اشاره شده است که اگر از بین رفتن موی زن به نحوی باشد که امکان رشد مجدد وجود داشته باشد دیه معادل مهرالمثل است. حال اگر در چنین موقعیتی مهرالمثل بیشتر از دیه کامل باشد همان دیه کامل باید پرداخت شود.
دیه موی سر مرد و زن در صورتی که قسمتی از موی آن ها از بین برود
ماده 578 : (چنانچه قسمتی از موی سر زن یا مرد یا ریش مرد طوری از بین برود که دیگر نروید، باید به نسبت، دیه پرداخت شود و اگر دوباره بروید، در موی سر مرد، ارش و در ریش به نسبت از یک سوم دیه کامل و در موی سر زن به همان نسبت از مهر المثل ، باید دیه پرداخت شود.)
در چه صورتی ازبین رفتن موی سر دیه ندارد؟
ماده 579 : (کندن موی سر زن یا مرد یا ریش مرد، چنانچه با رضایت شخص یا در مواردی که اذن شخص معتبر نیست، با رضایت ولی او باشد یا به جهت ضرورت‌های پزشکی لازم باشد، دیه یا ارش ندارد.)
تشخیص روییدن و نروییدن مو با چه کسی است و به شکل انجام می شود؟
ماده 580 : (تشخیص روییدن و نروییدن مو با کارشناس مورد وثوق است. چنانچه نظر کارشناس بر نروییدن باشد و دیه پرداخت شود، ولی پس از آن خلاف نظر او ثابت گردد، باید مازاد بر ارش یا یک سوم دیه ویا مهر المثل، حسب مورد به پرداخت کننده دیه، مسترد شود و اگر نظر کارشناس بر روییدن باشد و ارش یا یک سوم دیه و یا مهر المثل، حسب مورد پرداخت شود ولی خلاف نظر او ثابت گردد، باید ما به التفاوت آن پرداخت شود.)
برای آشنایی با میزان دیه اعضای بدن کلیک کنید.
نکات دیگر در خصوص دیه موی سر
ماده 582 : (اگر مقداری از موی سر ، ریش و ابرو پیش از جنایت از بین رفته باشد، زایل کردن باقی مانده آن‌ها، حکم از بین بردن قستی از مو را دارد.)
ماده 583 : (هرگاه با از بین بردن عضو یا پوست و مانند آن، موی سر، ریش یا ابرو از بین برود، علاوه بر دیه مو یا ریش یا ابرو، حسب مورد دیه یا ارش جنایت نیز پرداخت می‌شود.)
ماده 586 : (ملاک مسئولیت صدمه به مو، از بین بردن آن است و شیوه از بین بردن مانند کندن یا سوزاندن، تاثیری در حکم ندارد.)
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص دیه مو سر، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون دیه مو سر پاسخ دهند .
