غصب | مسئولیت غاصب | در صورت تلف مال مورد غصب چه می‌توان کرد؟

آیا می‌دانید غصب به چه معناست و برای تحقق آن چه شرایطی لازم است؟ مسئولیت غاصب چیست؟ غصب یکی از مفاهیم حقوقی است که در این مقاله قصد توضیح آن را داریم. غصب در لغت به معنای به ستم گرفتن چیزی از کسی می‌باشد. در ادامه به بررسی مفهوم غصب و مسئولیت غاصب و همچنین بررسی مواد قانونی مربوط به آن می‌پردازیم.

غصب

به زبان ساده غصب به معنای در اختیار گرفتن مال غیر از راه نامشروع و بدون رضایت مالک می‌باشد و به آن کسی که بدون رضایت مالک مال، آن را به مالکیت خود درآورد غاصب گفته می‌شود.
غاصب به صورت مطلق و محض مسئول می‌باشد، مسئولیت از بین رفتن اصل مال و منافع آن بر دوش وی قرار می‌گیرد.

شرایط تحقق غصب

۱ – استیلاء

برای تحقق غصب، استیلاء یعنی تسلط بر حق دیگری لازم است. به بیان دیگر شخص باید مال دیگری را به طور مادی و عملی تصرف کند و تصرف حقوقی مانند فروش مال دیگری برای تحقق غصب کافی نیست.

۲ –  حق غیر | غصب

استیلاء و تسلط باید بر حق دیگری باشد. منظور از حق، حق مالی یا همان مال است که شامل منقول و غیرمنقول می‌باشد.

۳ – به نحو عدوان

شرط سومی که برای تحقق غصب لازم است این است که استیلاء و تصرف باید به نحو عدوان یعنی باید به صورت ظلم و ستم و ناحق باشد.
عدوان هنگامی واقع می‌شود که متصرف با علم به این که مال از آن دیگری است و اجازه تصرف آن را ندارد، بر آن استیلاء یابد و به عبارت دیگر سوء‌نیت متصرف شرط تحقق غصب می‌باشد.

مسئولیت غاصب

از لحاظ مدنی قانون گذار غاصب را مسئول رد عین یا بدل مال مغصوب و نقص و عیبی که در آن ایجاد شده و نیز مسئول منافع آن شناخته است.

الف – مسئولیت غاصب نسبت به عین مال مغصوب

مورد اول مسئولیت این است که عین مال مغصوب موجود و رد آن ممکن باشد. در این صورت کسی که مال دیگری را غصب کرده باید آن را به صاحب مال پس بدهد، حتی اگر مال مقصود در زمین یا بنا به کار رفته باشد، در این جا مالک می‌تواند مال را از غاصب بخواهد و در این صورت غاصب مکلف به کندن یا جدا ساختن مال از زمین یا بنا و تسلیم آن به مالک است.

ب – مسئولیت غاصب در صورت تلف مال مغصوب یا تعذر رد عین

طبق ماده ۳۱۱ قانون مدنی هرگاه عین مال مغصوب تلف شود غاصب باید مثل یا قیمت آن را بپردازد. هم چنین ممکن است مال مغصوب از بین نرفته باشد ولی رد عین به علتی غیر از تلف غیر‌ممکن شود، در این صورت غاصب مکلف به دادن بدل یعنی مثل یا قیمت است.

پ – مسئولیت غاصب در صورت نقص و عیب مال مغصوب

هرگاه در زمان تصرف غاصب در مال مغصوب نقص و عیبی در آن پدید آمده باشد غاصب مسئول و مکلف به جبران خسارت است اگرچه نقص و عیب ناشی از فعل وی نباشد.

ت – مسئولیت غاصب نسبت به منافع مال مغصوب

غاصب فقط ضامن عین یا بدل مال مغصوب می‌باشد، بلکه نسبت به منافع آن هم مسئول است، اگرچه استفاده نکرده باشد.

زمان تقویم مال مغصوب | غصب

طبق ماده ۳۱۲ قانون مدنی، اگر مال مغصوب مثلی نباشد و مثل آن موجود نباشد، غاصب باید قیمت زمانی را بدهد که می‌خواهد جبران خسارت کند و اگر مثل موجود بوده و از ارزش افتاده باشد، باید آخرین قیمت آن مال را پرداخت نماید.
به زبان ساده‌تر چون تا زمانی که مال مغصوب طلب نشده عین باید به مالک تسلیم شود و مسئولیت غاصب نسبت به قیمت در زمان تلف تحقق می‌یابد، می‌توان گفت قیمت زمان تلف ملاک عمل است و هرگاه قیمت زمان تادیه بیش از قیمت زمان تلف باشد، مالک می تواند تفاوت قیمت را نیز از باب تسبیب و مسئولیت مدنی از غاصب مطالبه کند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص غصب، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون غصب پاسخ دهند.