جعاله | قرارداد جعاله – ارکان و آثار جعاله – نکات مهم درباره تنظیم آن
موضوع مورد بحث ما عقد جعاله است که در ماده ۵۶۱ قانون مدنی تعریف آن به طور صریح بیان شده است و اگر ما بخواهیم عقد جعاله را به زبان ساده تعریف کنیم می‌توانیم به آگهی‌هایی اشاره کنیم که در آن برای پیدا کردن گمشده‌ای مژدگانی‌ای را مشخص می‌کنند و بیان می‌کنند که اگر شیء یا فرد گم شده پیدا شود به یابنده مژدگانی اختصاص پیدا می‌کند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر نکات مهم در خصوص عقد جعاله می‌پردازیم.
ارکان عقد جعاله
در هر عقد جعاله شخصی به عنوان جائل وجود دارد. به عنوان مثال کسی که در روزنامه قید می‌کند که اگر گم شده‌اش یافت شود مژدگانی‌ای را به یابنده اختصاص می‌دهد.
همچنین در هر عقد جعاله رکن دیگری نیز وجود دارد به نام عامل. در مثال بیان شده عامل کسی است که گمشده را برای جائل پیدا می‌کند و مبلغی را تحت عنوان جعل به عنوان اجرت دریافت می‌کند.
موضوع عقد جعاله
مثالی را پیشتر بیان کردیم به این شرح که شخصی به عنوان جائل در روزنامه آگهی می‌کند که اگر گم شده او یافت شود فلان مبلغ را به یابنده پرداخت می‌کند. اگر صرفاً بگوید یک چیزی را به یابنده خواهد داد در این حالت عقد جعاله باطل می‌شود به دلیل مجهول بودن جعل، اما اگر بگوید یک درصدی از فلان مال را به یابنده می‌دهد در این حالت عقد جعاله یک عقد صحیح است چرا که علم اجمالی و حدودی در خصوص مبلغ وجود دارد و جعل به شکل مجهول و مبهم بیان نشده است.
اثر عقد جعاله
همان طور که بیان شد عقد جعاله یک عقد جایز است. به همین دلیل هر یک از طرفین می‌تواند تا زمانی که کار به اتمام نرسیده است عقد را به هم بزند. اما سوالی که در صورت تحقق چنین حالتی مطرح می‌شود این است که تکلیف کاری که انجام شده است به چه صورت است؟
در پاسخ به این سوال باید بیان کرد که اگر کاری که انجام می‌شود از اجزای مقصود بالاصاله تشکیل شده باشد یا به زبان ساده‌تر هر جزء یک کار مقصود و مطلوب باشد در اینجا اگر عقد جعاله به هم زده شود باید اجرت آن کار پرداخت شود. ولی اگر کار انجام شده هر جزءاش مقصود نباشد باید به این نکته دقت کرد که عامل فسخ عقد چه کسی است. اگر کسی که عقد را به هم زده عامل باشد اجرتی به او تعلق نمی‌گیرد و این در حالی است که اگر جائل عقد را فسخ کرده باشد اجرتی تحت عنوان اجرت‌المثل باید پرداخت شود.
تفاوت جعاله با عقد اجاره اشخاص
تفاوت اول به این شرح است که در عقد اجاره اشخاص شخص، زمانی مستحق دریافت اجرت است که عقد منعقد شود. یعنی از زمانی که عقد منعقد می‌شود او استحقاق این را دارد که اجرت را دریافت کند. این در حالی است که در عقد جعاله برای این که شخصی مستحق دریافت اجرت شود باید کار را به اتمام برساند. به این شکل نیست که به محض انعقاد عقد جعاله او مستحق دریافت اجرت شود.
توصیه می‌کنیم در همین راستا مقاله زمان دریافت دستمزد در جعاله را مطالعه نمایید.
تفاوت دوم از این قرار است که عقد اجاره اشخاص یک عقد لازم است. به این معنی که هر دو طرف عقد اجاره اشخاص از زمان انعقاد عقد دیگر نمی‌توانند این عقد را به هم بزنند و این در حالی است که در عقد جعاله به عنوان یک عقد جایز طرفین می‌توانند در هر زمان عقد را به هم بزنند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص عقد جعاله، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون عقد جعاله پاسخ دهند.
