بر اساس ماده ۸۷۵ ق.م، یکی از شرایط وراثت، زنده بودن وارث در زمان مرگ مورث است؛ بنابراین فردی که از وارث ارث میبرد باید هنگام مرگ او زنده باشد. در ادامه این ماده می‌خوانیم که به جنینی که در هنگام فوت مورث خود در رحم مادر وجود داشته باشد و نطفه او منعقد گردیده باشد، اگر زنده متولد شود ارث تعلق می‌گیرد؛ حتی اگر بلافاصله بعد از تولد بمیرد. در این مقاله به بررسی نحوه ارث بردن جنین و شرایط آن می‌پردازیم.
ارث چیست ؟
منظور از ارث، مال یا حقی است که پس از مرگ مورث به وارث تعلق می‌گیرد. برای مثال فرزند وارث پدر و مادر خود است. مطابق ماده ۸۶۷ ق.م، مرگ مورث ممکن است حقیقی یا فرضی باشد. در هر صورت حکم موت صادر می‌شود و اموال او به ارث می‌رسند. ارث مسئله مهم و پیچیده‌ای در قانون ما به شمار می‌رود و برای تقسیم آن باید مطابق قوانین پیش رفت. حال می‌خواهیم بدانیم جنینی که در زمان مرگ مورث خود به عنوان مثال پدرش، در رحم مادر است چگونه ارث میبرد؟
برای آشنایی با طبقات ارث کلیک کنید.
سهم الارث جنین
همانطور که می‌دانید، اهلیت تمتع یعنی حق دارا شدن. بر اساس ماده ۹۵۶ ق.م، اهلیت تمتع و دارا شدن حق، با زنده متولد شدن انسان شروع می‌شود و با مرگ او پایان می‌یابد. در ماده بعد می‌خوانیم که جنین در رحم مادر نیز از حقوق خود متمع می‌شود، به شرطی که زنده به دنیا بیاید. بنابراین بر اساس مواد ۸۷۵ و ۹۵۷ ق.م، برای اینکه جنین از ارث متمتع گردد دو شرط نیاز است:
۱) نطفه جنین در هنگام موت مورث بسته شده باشد.
یعنی در صورتی که نطفه جنین در زمان زنده بودن مورث ایجاد شده باشد، از مورث ارث میبرد. اما در اینجا این سوال مطرح می‌شود که آیا جنینی که نطفه‌اش بعد از فوت پدر و به وسیله تلقیح مصنوعی بسته شده است، از پدر متوفی‌اش ارث خواهد برد یا خیر؟ در این بحث قانونگذار بر اساس عرف تصمیم می‌گیرد. چنانچه نوزاد متولد شده فرزند پدرش محسوب شود از او ارث میبرد؛ ولو اینکه نطفه‌اش با تلقیح مصنوعی و پس از مرگ پدر بسته شده باشد.
۲) نوزاد زنده متولد شود.
بر اساس این شرط، زمانی به نوزاد ارث تعلق می‌گیرد که زنده متولد شود؛ حتی اگر بلافاصله بعد از به دنیا آمدن بمیرد. چنانچه نوزاد مرده به دنیا بیاید، هیچ ارثی به او تعلق نمی‌گیرد.
۳) نوزاد حاصل رابطه نامشروع نباشد.
این شرط نیز در ماده ۸۸۴ ق.م بیان شده است؛ مطابق این ماده فرزندی که از رابطه نامشروع متولد شود، از پدر و مادر خود ارث نمی‌برد. اما در صورتی که به سبب اکراه یا شبهه نتوان حرمت نکاح را برای یکی از والدین اثبات کرد، کودک فقط از آن والد ارث میبرد.
برای آشنایی با ارث فرزند نامشروع کلیک کنید.
نحوه ارث بردن جنین
اینکه جنین چگونه ارث میبرد نیز به دو عامل بستگی دارد که ماده ۸۷۸ ق.م آن را شرح داده است.
۱) با متولد شدن جنین ارث سایر وراث از بین برود:
چنانچه وجود نوزادی مانع ارث دیگران شود، به عنوان مثال با زنده متولد شدن جنین، ارث به خواهر و برادر مورث تعلق نگیرد، آن‌ها باید تا زمان تولد جنین صبر کنند تا وضعیت ارث مشخص شود.
۲) تولد نوزاد، تغییری در ارث دیگران ایجاد نکند:
در صورتی که جنین درون رحم مادر با تولد خود، مانع از ارث دیگران نشود و سایر وراث بخواهند قبل از به دنیا آمدن او ارث را تقسیم کنند، ارثی برابر ارث دو پسر برای جنین تا زمان به دنیا آمدن او کنار گذاشته می‌شود و بقیه ارث تقسیم می‌شود. چنانچه نوزاد مرده به دنیا بیاید، ارث او بین سایر وراث تقسیم می‌شود. همچنین اگر نوزاد یک پسر باشد یا دختر باشد مازاد ارث به بقیه وراث می‌رسد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص ارث جنین، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون ارث جنین پاسخ دهند.
