چک سفید امضا تا چند سال اعتبار دارد؟
چک یک سند تجاری رایج میان مردم است. این سند تجاری کاربردهای فراوان دارد و مورد حمایت ویژه قانون است. حتماً شما هم در میان اصطلاحات مربوط به چک، با اصطلاح چک سفید امضا روبه‌رو شده‌اید. گاهی چک به‌صورت سفید امضا بین افراد ردوبدل می‌شود که هم برای صادرکننده و هم برای گیرنده چک نگرانی‌هایی به وجود می‌آورد. در صورتی که سوالی در این زمینه دارید، حتما از خدمات وکیل کار استفاده بفرمایید.
چک سفید امضا چیست ؟
چک سفید امضا چکی است که امضا شود، اما یا مبلغ در آن نوشته‌نشده، یا تاریخ در آن درج نشده و یا جای تاریخ و مبلغ هردو خالی باشد.
درج مبلغ چک، درج تاریخ صدور، نوشتن نام گیرنده چک و امضای صادرکننده از مندرجات الزامی چک است. بدون درج این موارد بانک نمی‌تواند وجهی به دارنده چک بپردازد. اما چک سفید امضا، چکی است که در آن برخی مندرجات را خالی می‌گذارند و دارنده چک خود می‌تواند مندرجات آن را وارد کند. این نوع چک‌‌‌‌‌ها را معمولاً جهت اموری مانند تضمین تعهدات صادر می‌کنند. برای آشنایی بیشتر مقاله چک چیست را بخوانید.
اعتبار چک سفید امضا
برخی تصور می‌کنند که چک سفید امضا باطل است و دارای اعتبار نیست. درحالی‌که چکی که امضا و مهر شده باشد، حتی اگر باقی قسمت‌های آن خالی بماند، دارای اعتبار است. اما ازنظر قانونی درج مبلغ و تاریخ جهت وصول چک الزامی است. لذا دارنده چک می‌تواند مبلغ و تاریخ را روی چک درج کند و آن را به بانک ارائه دهد. گویی دارنده از جانب صادرکننده وکالت دارد که مندرجات چک را کامل کند.
دو نکته قابل‌توجه وجود دارد. اول آنکه نوشتن مبلغ یا تاریخ در چک سفید امضا توسط دارنده آن جرم نیست. اما دارنده چک سفید امضا نمی‌تواند خارج از حدود توافقات خود با صادرکننده چک را تکمیل کند. دوم آنکه دارنده چک سفید امضا نمی‌تواند علیه صادرکننده چک اقدام کیفری انجام دهد. یعنی نمی‌توان صادرکننده چک را مورد تعقیب کیفری قرارداد و برای او حکم جلب صادر کرد. بنابراین این چک در زمره چکهای حقوقی است. برای آشنایی با چک کیفری کلیک کنید.
مطالبه وجه چک سفید امضا برای ضمانت
معمولاً چکهای سفید امضا برای ضمانت انجام وظایف به نحو احسن صادر می‌گردد. اما چکهای سفید ا‌مضایی که برای ضمانت صادرشده‌اند هم قابلیت مطالبه دارد. البته برای وصول این نوع چک و با توجه به اینکه جهت ضمانت صادرشده است دو شرط وجود دارد.
شرط اول آنکه؛ برای این چک سفید امضا همان‌طور که در این مقاله اشاره شد؛ امکان شکایت کیفری وجود ندارد. شرط دوم آنکه؛ دارنده چک جهت وصول وجه آن باید در دادگاه اثبات کند که صادرکننده برخلاف تعهداتش عمل کرده و معاهدات خود را انجام نداده است. برای آشنایی بیشتر با اسناد تجاری کلیک کنید.
اثبات چک سفید امضا
اگر دارنده چک سفید امضا علیه صادرکننده اقدام کیفری کند، در چنین موقعیتی اثبات این نکته که چک سفید امضا بوده است، صادرکننده چک را نجات می‌دهد. چراکه چک سفید امضا وصف کیفری ندارد.
صادرکننده شاید این نکته که چک بدون مبلغ یا تاریخ به فرد داده‌شده یا بابت ضمانت بوده را در قراردادی نوشته باشد. ارائه این قرارداد در اثبات اینکه چک سفید امضا بوده کارساز است. بنابراین حتماً در قرارداد مشخصات چک را درج کنید و بنویسید که بابت چه چیزی صادرشده است. در متن چک هم اشاره‌کنید که چک بابت چه چیزی صادرشده است.
درصورتی‌که صادرکننده شهودی داشته باشد که سفید بودن چک را دیده باشند؛ ممکن است کارساز باشد. همچنین در صورت سفید امضا بودن چک، مندرجات آن توسط دارنده تکمیل‌شده است. لذا صادرکننده می‌تواند تقاضای کارشناسی خط کند. سپس دو خط بودن نوشته‌های چک و یکی نبودن زمان نوشتن آن‌ها توسط کارشناس بررسی و تائید می‌شود.
مخاطرات چک سفید امضا
چک به‌عنوان یک سند تجاری که ارزش مالی هم دارد ممکن است سرقت شود، گم شود و یا شخصی از آن سوءاستفاده کند. حال اگر چک سفید امضا باشد نگرانی‌های صادرکننده را دوچندان می‌کند.
چک سفید امضای سرقت شده
بانک‌ها تنها به کسی وجه چک را پرداخت می‌کنند که نام او به‌عنوان دارنده در برگه چک آمده باشد و یا اینکه چک به روش قانونی به او منتقل‌شده باشد. بنابراین اگر نام دارنده بر روی چک نوشته شود چندان جای نگرانی نیست. اما اگر چک در وجه حامل صادر شده باشد، ممکن است سارق مندرجات آن را تکمیل و با مراجعه به بانک وجه آن را دریافت نماید. در اینجا می‌توان به بانک دستور عدم پرداخت داده و از طریق مراجعه قضایی پیگیر موضوع شد. هرچند با توجه به قانون جدید، صدور چک در وجه حامل قانونی نیست.
چک سفید امضای گم‌شده
در مورد چکهای مفقودشده، روال به همان ترتیبی است که برای چک سرقت‌شده انجام می‌دهیم. درنهایت صادرکننده باید به بانک دستور عدم پرداخت داده و از طریق مراجع قضایی موضوع را پیگیری کند.
چک سفید امضای امانتی و سوءاستفاده از آن
ممکن است صاحب چک، چک سفید امضای خود و یا دسته‌چک ا‌مضاشده‌اش را به‌عنوان امانت در اختیار شخصی قرار دهد. ولی آن شخص باخیانت در امانت مندرجات چک را تکمیل کند و اقدام به مطالبه وجه نماید. لذا پیش از تحویل چک یا دسته‌چک به‌عنوان امانت، از شخص امین دست خط بگیرید و بخواهید آن را امضا کند و اثرانگشت بزند. همین‌طور لازم است بر روی ته برگ چک بنویسید که چک از چه بابت صادرشده است. به‌این‌صورت صادرکننده می‌تواند در صورت بروز مشکل از خود دفاع کند.
از طرفی شخص سوءاستفاده کننده مرتکب یک عمل مجرمانه شده است. لذا صادرکننده ازنظر کیفری هم می‌تواند شکایت کند. البته در نظر داشته باشید؛ برای پیگیری کیفری اولاً شما باید امانتی بودن چک را اثبات کنید. در غیر این صورت به نتیجه نخواهید رسید. دوماً فرد باید با این چک اقدامی به ضرر شما انجام دهد. تا زمانی که از چک به ضرر صادرکننده استفاده‌نشده خیانت‌درامانت هم تحقق‌نیافته است.
شخص سوءاستفاده کننده مطابق ماده 673 قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات مجازات می‌شود. این ماده بیان می‌دارد: “هر کس از سفید مهر یا سفید ا‌مضایی که به او سپرده‌شده است یا به هر طریق به دست آورده سوءاستفاده نماید به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد”.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص چک سفید امضا، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون چک سفید امضا پاسخ دهند.
سوالات متداول
بله چک سفید امضا هم مانند سایر چک ها دارای اعتبار است.
بله به شرطی که دارنده چک بتواند اثبات کند که صادرکننده برخلاف تعهداتش عمل کرده است.
بله اما ضمانتی بودن آن باید حتما در چک مشخص شود تا از مشکلات احتمالی آتی جلوگیری شود.
صادرکننده چک می‌تواند به بانک دستور عدم پرداخت داده و از طریق مراجع قضایی موضوع را پیگیری کند.
