استرداد اموال سرقت شده در واقع درخواست اصلی مال باختگان است. سرقت یکی از جرائم نامبرده شده در قانون مجازات اسلامی می‌باشد و به اصطلاح جرم انگاری شده است. قانون‌گذار برای مرتکبین به این جرم مجازات‌هایی نظیر حبس و جریمه تعیین کرده است. اما آیا صرف مجازات به صورت حبس یا جریمه کافی است؟ در این صورت تکلیف مال به سرقت رفته شاکی چه می‌شود؟ در ادامه سعی داریم به چگونگی استرداد اموال سرقت شده می‌پردازیم.
استرداد اموال سرقت شده
هنگامی که یک نفر اموال دیگری را بدون اجازه بردارد و یا برباید مرتکب عمل دزدی یا سرقت شده است. این عمل در قانون مجازات اسلامی به عنوان یک جرم شناخته و جرم انگاری شده است. و مرتکب به این جرم مطابق با همین قانون مجازات می‌شود. اما علاوه بر مجازات، سارق موظف می‌شود مالی که سرقت نموده را نیز به صاحب مال بازگرداند. به این کار، استرداد اموال سرقت شده گفته می‌شود.
قربانی سرقت یا فرد مالباخته باید با مراجعه به مرجع قضایی صالح سرقت و جرم انجام شده را پیگیری نموده و شکایت خود را مطرح نماید. شاکی می‌توانند برای پیگیری جرم سرقت و مجازات سارق با ارائه شکواییه رد مال مسروقه، شکایت خود را مطرح کند. دادگاه نیز با بررسی دادخواست استرداد اموال سرقت شده و دستگیری سارق حکم مقتضی را صادر می‌نماید. برای آشنایی بیشتر با جرم سرقت کلیک کنید.
استرداد اموال سرقت شده چگونه انجام می‌شود ؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم افراد با ربودن مال غیر بدون اجازه مالک آن مرتکب جرم سرقت می‌شوند. که علاوه بر مجازات تعیین شده در قانون مجازات اسلامی موظف به بازگرداندن یا همان استرداد اموال سرقت شده به صاحب مال نیز می‌باشند. اما پس گرفتن مال سرقت رفته به چه صورت انجام می‌شود؟ اگر مال به سرقت رفته از بین رفته باشد باز پس گرفتن اموال سرقت شده به چه نحوی صورت می‌پذیرد؟
قانون‌گذار در قانون مجازات اسلامی نحوه استرداد اموال سرقت شده را پیش‌بینی کرده است. این قانون در ماده 214 خود لزوم و نحوه استرداد اموال سرقت شده را تشریح نموده. در این ماده قانونی سه حالت پیش‌بینی شده است.
- اول اینکه اگر مال به سرقت رفته سالم است و هنوز وجود دارد. سارق ملزم به باز پس دادن مالی است که به وسیله سرقت به دست آورده است.
- دوم اینکه اگر مال سرقت شده موجود نباشد یا به نحوی از بین رفته باشد. سارق مطابق همین قانون موظف خواهد بود که مثل مال سرقت شده را به صاحب مال باز پس دهد.
- سومین حالت اینکه اگر مثل مال پیدا نشود و امکان تهیه آن وجود نداشته باشد. در این صورت سارق باید قیمت مال به سرقت رفته را به صاحب اصلی مال پرداخت نماید.
در تمام این سه حالت سارق موظف است در صورتی که خساراتی به صاحب مال وارد آورده است را نیز جبران نماید. برای آشنایی بیشتر با مجازات سرقت کلیک کنید.
ماده 214 قانون مجازات اسلامی
قانون مجازات اسلامی در متن ماده 214 خود بیان داشته است: «مجرم باید مالی را که در اثر ارتکاب جرم تحصیل کرده است، اگر موجود باشد عین آن را و اگر موجود نباشد مثل آن را و در صورت عدم امکان رد مثل، قیمت آن را به صاحبش رد کند و از عهده خسارات وارده نیز برآید. هرگاه از حیث جزائی وجهی بر عهده مجرم تعلق گیرد، استرداد اموال یا تادیه خسارت مدعیان خصوصی بر آن مقدم است.»
برای آشنایی با نحوه گرفتن رد مال کلیک کنید.
استرداد اموال سرقت شده در صورت صدور قرار منع یا موقوفی تعقیب به چه صورت است ؟
ممکن است قاضی دادسرا به دلایلی، قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب را صادر نماید. در این صورت اموال و اشیاء کشف شده‌ای بلاتکلیف باقی می‌مانند. این اموال و اشیاء یا وسیله ارتکاب جرم بوده و حین ارتکاب به جرم از آن‌ها استفاده کرده‌اند و یا اینکه ممکن است از طریق ارتکاب به جرم سرقت به دست آمده باشند. قاضی دادسرا باید مشخص کند که این اموال و اشیاء بلاتکلیف چه سرنوشتی پیدا می‌کنند. مقام قضایی یا قاضی دادسرا برای این اموال و اشیاء کشف شده که بعد از صدور قرار منع و موقوفی تعقیب بلاتکلیف مانده‌اند. یا دستور ضبط اموال و اشیاء را می‌دهد یا دستور معدوم کردن اموال و اشیاء و یا دستور معدوم کردن آن‌ها را صادر می‌نماید.
البته ممکن است که ذینفع یا مالباخته از قاضی دادسرا یا مقام قضایی تقاضای رد مال را در زمان رسیدگی پرونده داشته باشد. در این شرایط دادستان با در نظر گرفتن شرایطی دستور رد مال را صادر می‌نماید. این شرایط عبارت‌اند از:
- عین مال به سرقت رفته کشف شده باشد. مثلاً اگر پارچه به سرقت رفته تبدیل به لباس شود امکان استرداد آن نیست.
- در صورتی که وجود اموال و اشیاء مورد نظر یا بخشی از آن‌ها در بازرسی و دادرسی احتیاج نباشد.
- این اموال و اشیاء به سرقت رفته معارض نداشته باشد. یعنی به غیر از شاکی شخص دیگری نیز مدعی آن اموال و اشیاء نباشد.
- در گروه اموال و اشیائی نباشد که باید ضبط یا معدوم شوند.
سؤالات متداول
استرداد اموال سرقت شده به چه معناست ؟
علاوه بر مجازات، سارق موظف می‌شود مالی که سرقت نموده را نیز به صاحب مال بازگرداند. به این اتفاق استرداد اموال سرقت شده گفته می‌شود.
نحوه استرداد اموال سرقت شده به صاحب مال چگونه است ؟
سارق باید عین مال را برگرداند اگر مال از بین رفته مثل آن را تهیه کند و استرداد نماید و اگر مثل آن مال یافت نمی‌شود باید قیمت مال را به صاحب مال پرداخت نماید.
