چک دو امضا

چک دو امضا یا همان ظَهرنویسی (پشت نویسی) شده یعنی چکی که آن را پشت‌نویسی و امضا کرده‌اند. به طور کلی چک دو گونه امضا دارد. اول؛ امضای روی چک که توسط صادرکننده انجام می­‌شود. که به منظور پرداخت وجه مکتوب در چک، امضا و تحویل به گیرنده چک شود. دوم؛ امضای پشت چک که هنگام ظهر نویسی یا همان پشت­‌نویسی از آن استفاده می­‌کنیم. در ادامه با چک دو امضا و ظهرنویسی و مسائل مربوطه به آن بیشتر آشنا می‌شویم.

چک دو امضا

همانظور که بالاتر بیان شد چک دو امضا چکی می‌باشد که علاوه بر امضای صادر کننده امضای ظهرنویس را هم دارد. یعنی دو نفر آن را امضا کرده‌اند. چنین چکی مزایایی بر چک تک امضا دارد چون افرادی که مسئولیت پرداخت وجه چک را دارند بیشتر هستند. برای آشنایی بیشتر با قوانین چک، مقاله چک چیست را بخوانید.

چرا ظَهر نویسی می­‌کنیم ؟

پشت­‌نویسی کردن چک دلایل متعددی دارد. دو مورد از دلایل عمده آن: ظهر نویسی چک جهت انتقال چک به شخصی دیگر و ظهر نویسی چک جهت ضمانت پرداخت است.

از موارد دیگر پشت‌نویسی کردن چک می‌توان‌‌، ظهر نویسی جهت وصول چک‌‌، ظهر نویسی جهت وکالت در وصول چک‌‌ و ظهر نویسی جهت ضمانت شخص ثالث‌‌ نام برد.

انواع چک دو امضا

همانظور که قبلا بیان کردیم چکی که امضای ظهرنویس را علاوه بر صادر کننده دارد چک دو امضا می‌باشد. چک‌ها به مقاصد گوناگونی ظهرنویسی می‌شوند. لازم است تا با انواع ظهرنویسی و مقاصد افراد از امضا نمودن چک آشنا شویم. برای آشنایی بیشتر با انواع اسناد تجاری کلیک کنید.

ظهر نویسی چک جهت انتقال

به استثنای چکی که در وجه حامل صادرشده سایر چک‌ها در وجه اشخاص معینی صادر می­‌شوند. لذا دارنده‌ چک می­‌تواند با امضا کردن پشت چک، آن را به فرد دیگری منتقل کند. این عمل ظهر نویسی جهت انتقال چک است.

یعنی اگر سند چک در وجه شخصی صادرشده باشد، دارنده صرفاً با ظهر نویسی یا دو فقره امضا در پشت چک می­‌تواند حقوق و منافع خود را به فرد ثالث منتقل کند.

چک‌های حامل نیازی به ظهر نویسی ندارند. همان‌طور که از نام چک مشخص است این چک در وجه شخص معینی صادر نشده است. هرکس با در دست داشتن چک می‌تواند به بانک مراجعه و وجه مذکور در چک را طلب نموده و آن را وصول بنماید.

ظهر نویسی چک جهت ضمانت

ظهر نویسی چک جهت ضمانت به این معناست که شخصی پشت چک را به منظور ضمانت امضا کند. یعنی ضمانت می‌کند وجه چک در موعد مقرر توسط صادرکننده‌­ چک پرداخت می­‌شود. این امضا، امضای ضمانت از چک نامیده می‌شود.

زمانی این اتفاق رخ می­‌دهد که معامله‌ای انجام شود و به ضامن احتیاج باشد. با امضای ضمانت چک در واقع فرد ضامن می­‌گوید؛ در صورت عدم پرداخت وجه چک توسط صادرکننده، شخص امضاکننده‌، پرداخت وجه چک را به عهده می‌گیرد.

لازم به ذکر است در ظهر نویسی جهت ضمانت برخلاف ظهر نویسی برای انتقال، هیچ امتیازی به فرد دیگری منتقل نمی­‌شود. امضا فقط جنبه ضمانت دارد.

مسئولیت حقوقی ظهر نویسی

در صورتی که شما چکی را ظهر نویسی کرده­‌اید باید بدانید که امضای چک برای شما مسئولیت حقوقی ایجاد می‌­کند.

با ظهر نویسی چکی که در وجه حامل یا شخص معینی – چه خود شما چه فرد دیگری – باشد شما ضامن چک یا انتقال دهنده آن محسوب می‌­شوید. در هر یک از این دو حالت احکام قانونی متفاوتی وجود دارد.

ایجاد مسئولیت پس از ظهر نویسی چک دو امضا

اگر چکی در وجه حامل باشد و شما آن را ظهر نویسی کنید مطابق رویه متعارف قضایی شما ضامن چک محسوب می­‌شوید. و همان‌طور که گفته شد به عنوان ضامن چک در صورتی که دارنده چک به شما مراجعه کند موظف به پرداخت وجه چک خواهید بود.

اما زمانی که چکی در وجه شما باشد و شما آن را پشت‌نویسی کنید، به این معناست که شما منتقل‌کننده چک هستید.

در این صورت دارنده چک تنها زمانی می­‌تواند برای وصول چک به شما مراجعه کند که ظرف 15 روز بعد از تاریخ سررسید چک‌‌، آن را برگشت بزند و یا طی یک سال علیه شما دادخواست حقوقی مطرح کند. در غیر این صورت وقتی‌که از این مواعد مقرر گذشته باشد دارنده چک دیگر نمی­‌تواند جهت مطالبه وجه چک به شما مراجعه کند.

حال اگر چک در وجه شخص دیگری باشد و شما آن چک را پشت‌نویسی کرده باشید، طبق روال متعارف شما ضامن پرداخت وجه چک محسوب می­‌شوید و شما در هر صورت موظف به پرداخت وجه چک هستید.

به این معنی که دارنده چک هر زمانی می‌تواند جهت مطالبه وجه چک به شما مراجعه کند. بنابراین قانون برگشت زدن چک تا 15 روز پس از موعد سررسید در اینجا حاکم نیست.

البته شما می‌توانید ثابت کنید چکی که در وجه دیگری صادرشده را صرفاً به عنوان انتقال‌دهنده پشت­‌نویسی کرده‌اید.

در این صورت ممکن است با توجه به کوتاه بودن زمان برگشت زدن چک‌‌، خطر کمتری برای شما داشته باشد.

تفاوت مسئولیت حقوقی و مسئولیت کیفری

هرچند ایمن‌ترین راه این است که تا جایی که می‌توانید پشت چک را امضا نکنید مگر آنکه از قوانین و عواقب آن به خوبی اطلاع داشته باشید. چراکه با ظهر نویسی مسئولیت حقوقی ایجاد می‌شود‌‌.

خوب است بدانید؛ مسئولیت حقوقی با مسئولیت کیفری متفاوت است. مسئولیت کیفری زمانی است که شما جرمی مرتکب شوید لذا اقداماتی مانند جلب و بازداشت در ابتدای تشکیل پرونده در دادسرا اتفاق می‌­افتد.

اما اگر مسئولیت حقوقی برای شما ایجاد شود به این معنی نیست که مرتکب جرم شده­‌اید. اقدامات جلب و بازداشت در دعاوی حقوقی در ابتدای کار و ابتدای تشکیل پرونده رخ نمی­‌دهد. ولی ممکن است در انتهای رسیدگی پرونده و بعد از صدور رأی قطعی فرد محکوم به جلب و بازداشت شود.

قانون جدید چک درباره ظهر نویسی چک دو امضا

لازم به ذکر است قوانین ظهر نویسی در چند سال اخیر تغییر کرده است. پیش از آن پشت­‌نویسی چک ممنوعیتی نداشت. اما در قانون امروز با تصویب چک‌های نوع جدید دیگر پشت‌­نویسی به تنهایی کافی نیست و علاوه بر آن باید در سامانه صیاد اطلاعات چک ثبت شود. در غیر این صورت سند چک تنها یک تکه کاغذ فاقد اعتبار است.

پس در صورتی که شما شخصی هستید که چک به نامتان پشت‌نویسی شده است باید بدانید اکنون دیگر صرفاً دارا بودن نسخه فیزیکی چک کفایت نمی‌کند و جهت وصول چک یا حتی برگشت زدن آن باید حتماً اطلاعات شما در سامانه صیاد ثبت شود.

کارمندان بانک اطلاعات چک را از سامانه بانک مرکزی مشاهده کرده و در صورت مغایرت و عدم ثبت نام شما در سامانه امکان وصول چک را نخواهید داشت.

بخشی از قانون جدید چک جهت کم کردن میزان جعل، از بین بردن نگرانی برای گم کردن چک‌ها و کاهش دزدی برگه چک از تاریخ آذرماه سال 99 به تصویب کامل رسید و تاکنون در حال اجرا است.

سوالات متداول

چک دو امضا چیست ؟

چکی که علاوه بر امضای صادرکننده امضای ظهرنویس را هم دارد. در مقاله توضیحات تفصیلی در این خصوص آمده است.

چک دو امضا چه انواعی دارد؟

چک‌ها برای مقاصد گوناگون از جمله انتقال و ضمانت پشت نویسی می‌شوند که توضیحات تفصیلی در این خصوص در متن مقاله آمده است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص چک دو امضا، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون چک دو امضا پاسخ دهند.