چک صیادی
این روزها داشتن دسته‌چک مخصوصاً برای کسب‌وکارها از ملزومات زندگی شده است. چک کاربردهای زیادی دارد. خرید کردن و یا استفاده از آن به‌عنوان ضمانت تنها دو نمونه از کاربردهای چک است. چک صیاد اصطلاحی است که اخیراً به‌کاربرده می‌شود. این چک جدیدترین نسل چک‌های ایرانی است که مطابق قانون جدید صدور چک از طریق سامانه صیاد و تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی صادر می‌گردد. در ادامه با اینکه چک‌صیادی چیست و کاربرد و نحوه دریافت آن آشنا می‌شویم.
چک صیادی چیست ؟
به سامانه صدور یکپارچه دسته‌چک به‌اختصار سامانه‌صیاد می‌گویند. سال 96 بانک مرکزی به‌منظور کنترل معاملات چک و کاهش حجم پرونده‌های چک برگشتی و آمار زندانیان چک این سامانه را راه‌اندازی کرد. بانک مرکزی با ملزم ساختن بانک‌ها برای صدور دسته‌چک از طریق این سامانه و همچنین الزامی کردن ثبت چک و سایر عملیات مربوط به آن سعی کرد آمار مربوط به چک‌های برگشتی را کاهش دهد.
ماده 6 قانون جدید صدور چک بیان می‌دارد که بانک‌ها برای ارائه دسته چک به مشتریان الزاما باید از طریق سامانه صدور یکپارچه(صیاد) اقدام نمایند و راسا نمی‌توانند دسته چک صادر نمایند. بنابراین برخلاف گذشته تشخیص صلاحیت متقاضی دسته‌چک بر عهده شعب بانک‌ها نیست و بانک مرکزی نظارت مستقیم بر روند صدور چک دارد. برای آشنایی بیشتر با قوانین چک، مقاله چک چیست را بخوانید.
ویژگی‌های چک صیادی و تفاوت آن با چک های سنتی در چیست ؟
چک‌صیاد تفاوت‌های متعددی با چک سنتی دارد. سه نمونه از تفاوت‌های این چک جدید با چک سنتی تفاوت از جهت خصوصیات ظاهری، تفاوت از جهت نحوه صدور و انجام اعمال تجاری با آن و تفاوت از جهت انواع شکایت و پیگیری قضایی است.
خصوصیات ظاهری چک صیادی
چک صیاد از نظر خصوصیات ظاهری ویژگی‌های جدیدی دارد مانند:
- رنگ چک‌صیادی، ترکیبی از بنفش و صورتی است.
- روی چک‌صیادی در قسمت بالا سمت چپ چک، عددی 16 رقمی درج‌شده که شناسه‌صیادی چک است.
- در قسمت پایین سمت چپ چک‌صیادی، عبارت «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است» قیدشده است.
- ابعاد تمام برگه‌های چک‌صیادی 170 در 85 میلی‌متر است.
- درج دو لوگوی چکاوک یکی به رنگ آبی زیر کادر ریال و یکی نامرئی.
- درج لوگوی ستاره در دو اندازه و دو سایز نامرئی سبز و قرمز در وسط چک.
و خصوصیات ظاهری دیگری آن را از چک‌های سنتی متفاوت می‌کند.
خصوصیات چک صیاد از جهت عملیات تجاری
قانون جدید چک، ثبت عملیات تجاری با چک‌صیاد را در سامانه صیاد الزامی کرده است. لذا اعمالی مثل انتقال چک، استعلام چک، تائید چک و… باید از طریق سامانه‌صیاد انجام شود. اما چک‌های سنتی سابق بر این بدون ثبت عملیات در سامانه، تنها با انجام اعمالی نظیر پشت‌نویسی انتقال پیدا می‌کرد.
دارندگان چک صیاد پیش از انجام هرگونه عملیات بر روی چک ابتدا باید آن را در سامانه‌صیاد ثبت کنند. همچنین جهت انتقال چک نیز حتماً باید اطلاعات انتقال گیرنده در سامانه‌صیاد ثبت شود و صدور و انتقال چک صیاد به‌صورت حامل ممنوع است.
از سوی دیگر انتقال گیرنده هم باید انتقال گرفتن چک را در سامانه صیاد تائید کند. در غیر این صورت از نظر قانونی انتقال صورت نگرفته است. چنانچه فردی قصد داشته تا انتقال چک‌صیادی را قبول نماید، می‌تواند با مراجعه به سامانه‌صیاد و با واردکردن شناسه صیادی چک، برای استعلام چک‌صیاد با کد ملی صادرکننده آن اقدام نماید.
خصوصیات چک از جنبه شکایت و پیگیری قضایی
سابق بر این اگر دارنده چک سنتی در موعد مقرر با عدم موجودی حساب مواجه می‌شد سه روش شکایتی برای وی امکان‌پذیر بود. اجرای چک از طریق ثبت، طرح دعوای حقوقی، شکایت کیفری این سه روش شکایتی هم در چک سنتی و هم در چک صیاد مشترک است. اما در چک‌صیاد یک روش دیگر هم وجود دارد و آن اجرای مستقیم چک است.
توصیه می‌کنیم مقاله نحوه وصول چک برگشتی را مطالعه نمایید.
این روش چهارم یعنی شکایت از چک صیاد از طریق اجرای مستقیم چک در ماده 23 قانون جدید صدور چک پیش‌بینی‌شده است. دارنده چک در این روش می‌تواند از دادگاه صالح حقوقی، صدور اجراییه برای دریافت وجه چک و حق‌الوکاله وکیل خود را درخواست نماید. دادگاه هم بدون تشکیل جلسه دادرسی و در صورت احراز شرایط بدون صدور رأی، اجرائیه را صادر می‌کند. دارنده چک بدون طی کردن مراحل دادرسی بدوی و تجدیدنظر با این اجرائیه می‌تواند مستقیماً به واحد اجرایی دادگاه مراجعه نماید.
چگونگی دریافت دسته‌چک صیاد
متقاضی دریافت چک صیاد ابتدا باید به یکی از شعب بانک موردنظر خود مراجعه کند. سپس درخواست صدور چک‌صیادی را به همراه مدارک لازم به بانک تحویل دهد. در این مرحله شعبه بانک درخواست گرفتن دسته چک‌صیاد را در سامانه بانک مرکزی ثبت می‌نماید.
درصورتی‌که بانک مرکزی مطابق با ماده 6 قانون جدید صدور چک، هویت و اعتبار متقاضی را احراز کرد؛ مجوز صدور دسته‌چک صیادی را صادر می‌نماید. پس‌ازاینکه بانک مرکزی تأییدیه و احراز اعتبار متقاضی دسته‌چک‌صیادی را صادر کرد؛ دسته‌چک‌صیادی جدید از طریق شعبه بانک موردنظر به فرد متقاضی تحویل داده می‌شود.
نکته قابل‌توجه این است که در حال حاضر بر اساس تصمیم مجلس شورای اسلامی دسته چک‌صیادی برای اعتبار با محدودیت زمانی مواجه نمی‌شود. زیرا شرط مدت اعتبار از شرایط صدور دسته‌چک حذف‌شده است.
سوالات متداول
چک صیادی چیست ؟
چکی که از طریق سامانه‌صیاد و با تایید بانک مرکزی توسط بانک‌ها صادر می‌شود و در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد.
مزیت چک صیادی بر چک سنتی چیست ؟
از مزایای آن نحوه وصول آسانتر آن می‌باشد که در متن مقاله توضیحات تفصیلی در خصوص آن آمده است.
درخواست صدور دسته چک‌صیادی چگونه است ؟
متقاضی با در دست داشتن مدارک لازم به شعبه بانکی مورد نظر خود مراجعه می‌کند که توضیحات تفصیلی آن در مقاله آمده است.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص چک‌صیادی، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون چک‌صیادی پاسخ دهند.
