چک بلامحل

چک از پیامد‌های بانک داری است که شواهد نشان می‌دهد قدمت آن به دوره هخامنشیان نیز می‌رسد! برعکس افکار عموم مردم، کلمه‌‌ای فارسی است. جالب است بدانید در اشعار بعضی شاعران نیز مانند فردوسی به معنای امروزی مشاهده شده است! معنای لغوی آن، نوشته‌‌ای برای برداشت پول از بانک یا حواله و انتقال آن به شخص دیگر می‌باشد. این سند از سال 1311 وارد ایران شده است که از آن زمان تاکنون تغییرات زیادی داشته و به قول معروف بسیار پروبال گرفته است. همچنین بخش‌هایی دارد که لازم است شخصی که قرار است از آن استفاده کند با همه این بخش‌ها آشنا باشد. زیرا علاوه بر مزایات بسیار زیادی که دارد ممکن است دردسرساز نیز باشد. حال برای توضیح و آشنایی درباره هر بخش چک بلامحل لازم است با یکسری کلمات کلیدی به طور واضح آشنا شویم.

چک بلامحل

چک بلامحل در دو معنای خاص و قانونی تعریف شده است. در معنای خاص چکی است که در تاریخ درج شده در چک، مبلغ ذکر شده در متن چک در حساب نباشد و حساب خالی باشد. اما منظور قانون از چک بلامحل، بیش از خالی بودن حساب است و جعل چک اعم از مطابقت نداشتن امضاء، دست بردن در متن چک و امثال آن می‌باشد. حال اگر چک بلامحل باشد، دارنده چک ۶ ماه فرصت دارد تا نسبت به برگشت زدن آن و دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک اقدام کند.

اگر این کار را در مدت ذکر شده انجام داد و گواهی عدم پرداخت وجه چک را اخذ کرد، تا 6 ماه دیگر از تاریخ اخذ گواهی، تحت برای شکایت کیفری در دادگاه مهلت دارد.

در صورتیکه برای وصول در این 6 ماه دوم اقدام کرد که شکایتش به صورت کیفری مطرح می‌شود. ولیکن چنانچه در آن چند ماه اول برای اخذ گواهی عدم پرداخت اقدام نکرد یا در 6 ماه دوم (بعد از تاریخ گواهی عدم پرداخت) شکایت انجام نشد، دیگر نمی‌تواند شکایت خود را به صورت کیفری مطرح کند. برای وصول وجه چک تنها می‌تواند شکایت حقوقی مطرح کند، ضمن آنکه چک تاریخ گذشته قابل اجرا می‌باشد.

چک بلامحل به عنوان یک سند تجاری

اسناد تجاری سه نوع هستند: چک، سفته، برات. هریک از این‌ها نوعی اسناد تجاری عادی هستند که قابلیت استناد را دارند.

عادی بودن به معنای آن است که رسمی نیستند. با آنکه اسناد رسمی ارزش و اعتبار به سزا و خاصی دارند، اما اسناد عادی نیز برای سهولت روابط تجاری و امرار معاش عموم مردم ارزش زیادی دارند و به تنهایی از مزایای بسیار ویژه‌‌ای برخوردار هستند! برای آشنایی بیشتر با قوانین چک، مقاله چک چیست را بخوانید.

چک برگشتی چیست ؟

هرگاه بانک نتواند وجه چک را به هردلیلی به دارنده چک تقدیم کند، آن چک دارای اشکال و بلامحل است. برای آشنایی با زمان و مراحل برگشت زدن چک کلیک کنید.

تجریدی بودن چک یعنی چه ؟

یکی از ویژگی‌های اسناد تجاری، وصف تجریدی بودن آن‌هاست.

یعنی علاوه بر آن که ضمانت انجام تعهد اولیه را برعهده می‌گیرند، خود به طور مستقل می‌تواند موجب تعهد مجزایی شود.

به طور مثال، اگر شما چکی را برای ضمانت انجام کاری نزد کسی گذاشته باشید، اگر از انجام تعهد ممانعت کنید، شخص مقابل که چک شما نزد آن است می‌تواند علیه شما شکایت کند. اول به دلیل تعهد اصلی انجام نشده و دوم به دلیل عدم پرداخت وجه چک!

در اصلاح حقوقی شکایت اول که عدم انجام تعهد است، دعوایی مجزا و شکایت دوم که عدم پرداخت وجه چک است دعوای دیگری می‌دانیم.

شایان ذکر است که نبودن وجه در حساب صادر کننده چک خود نوعی عدم تعهد تلقی می‌شود که در ادامه به بحث در مورد آن می‌پردازیم.

چک موجب برطرف شدن بسیاری از مشکلات در زمینه اقتصادی شده است و نبض اقتصاد به آن وابسته است.

عواملی مانند شرایط بد اقتصادی، ورشکستگی‌ها و مواردی از این قبیل باعث می‌شود که اختلافات مالی زیادی بر سر این سند به وجود بیاید و البته در بعضی شرایط مجرمانه و سوء نیت اشخاص در پرداخت یا عدم پرداخت چک موجب می‌شود که قانون چک تاریخ گذشته به یک مسئله مهم در روزمره تبدیل شود.

ارکان چک و مسئولیت هرکدام

چک‌ها با سه رکن اصلی روبه رو هستند: اول صادر کننده چک که باید وجه در حساب و اعتبار شخصی خود را در نظر بگیرد و به طور صحیح به صدور چک اقدام کند. دوم گیرنده چک که باید از اعتبار طرف مقابل و صادر کننده چک مطمئن شده و مدارک لازم را در زمان مراجعه به بانک به همراه داشته باشد. سوم بانک که پس از شناسایی و بررسی دقیق اقدام به نقد کردن چک می‌کند.

سوالات متداول

اگر تاریخ وصول چک در روز تعطیل یا جمعه باشد، تکلیف چیست ؟

اگر تاریخ وصول چک در روز تعطیل باشد، تغییر و ایرادی در وصول آن ایجاد نمی‌کند.

حداکثر حکم کیفری چک بلامحل چیست ؟

مجازات چک بلامحل، با توجه به رقم مبلغ مندرج در چک، می‌تواند 2 سال حبس را در پی داشته باشد.

آیا در همه انواع چک می‌توان شکایت کیفری مطرح کرد ؟

خیر. به طور مثال چک سفید امضاء، چک بدون تاریخ، چک تضمینی، چکی که پرداخت آن در صورت انجام یک شرط که در متن چک آمده باشد، چک مدت دار چک‌های حقوقی هستند که طبق قانون نمی‌توان از آن‌ها شکایت کیفری کرد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص چک بلامحل، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون چک بلامحل پاسخ دهند.