جرم باطل نکردن شناسنامه متوفی

آیا با جرم باطل نکردن شناسنامه متوفی آشنایی دارید؟ وقتی شخصی فوت می‌شود ورثه وی باید به صورت قانونی اقدام به باطل نمودن شناسنامه و مدارک هویتی متوفی نمایند. تنها صاحب یک شناسنامه مجاز به استفاده از آن می‌باشد و با فوت وی، این سند مهم نیز باطل و فاقد ارزش می‌شود. بنابراین باطل کردن شناسنامه متوفی در قانون ایران بسیار اهمیت دارد. آیا اگر بستگان متوفی اقدام به باطل کردن شناسنامه متوفی ننمایند مرتکب جرم می‌شوند؟ در ادامه این مطلب به مسئله جرم بودن باطل نکردن شناسنامه متوفی می‌پردازیم. برای آشنایی با آثار فوت در حقوق کلیک کنید.

آیا باطل نکردن شناسنامه متوفی جرم است ؟

هنگامی که یک شخص فوت می‌کند خویشاوندان وی، نیروی انتظامی و… با ارائه گواهی فوت می‌توانند شناسنامه متوفی را باطل نمایند. برای باطل کردن شناسنامه متوفی خویشاوندان وی تنها ده روز فرصت قانونی دارند. دیر اقدام کردن برای باطل نمودن شناسنامه متوفی، جرم محسوب می‌گردد. مطابق قانون اگر ورثه فرد طی مدت 7 تا 10 روز اقدام به باطل کردن شناسنامه نکنند توسط ثبت‌احوال جریمه خواهند شد. البته خوب است بدانید اگر فرد در سفر باشد و این اتفاق رخ دهد تا زمان رسیدن به مقصد و همچنین به طور کلی روزهای تعطیلی رسمی و روز فوت  جزء آن ده روز مقرر به‌حساب نمی‌آیند.

قانون‌گذار به این دلیل که از امکان سوءاستفاده از شناسنامه متوفی جلوگیری نماید، عدم ابطال شناسنامه متوفی را جرم انگاری کرده است. چراکه افراد سوءاستفاده گر ممکن است دست به فروش شناسنامه متوفی، دریافت یارانه متوفی، استفاده از شناسنامه برای فرار و خرج از کشور و …. بزنند. اقدام به هریک از این اعمال مجرمانه مجازاتی به دنبال دارد.

نحوه ابطال شناسنامه متوفی

قانون ثبت‌احوال در ماده 22 آورده است که با فوت یک شخص، این موضوع باید به ثبت‌احوال اطلاع داده گردد. حتی اگر یک ایرانی در خارج از کشور فوت کند این موضوع باید به مأموران کنسولی ایران در محل اقامت شخص متوفی اطلاع داده شود. اداره ثبت‌احوال بعد از مطلع شدن از فوت افراد، اقدام به ابطال شناسنامه متوفی می‌نماید.

قانون افرادی را مشخص نموده تا هنگام فوت شخص به اداره ثبت‌احوال مراجعه نموده و وفات را اعلام نمایند. این افراد عبارت‌اند از:

• خویشاوند نزدیک فرد فوت‌شده و یا شخصی که در زمان وفات متوفی حضور داشت. ( باید مدارک شناسایی ارائه دهند).
• مأموران انتظامی و یا مالک مکانی که شخص در آن محل فوت نموده است.
• متصدیان آرامگاه‌ها یا قبرستان‌ها.
• ضابطان قضایی و نظامی.
• گروه‌ها و مأموران امدادی.

در مورد مهلت قانونی مقرر برای اعلام وفات یک شخص قبل‌تر اشاره کردیم که افراد تا 10 روز فرصت مراجعه به ثبت‌احوال را دارند. توجه داشته باشید که روز وفات و روزهای تعطیل رسمی جزء این مهلت ده روزه محسوب نمی‌شوند. همچنین اگر وفات شخص در زمان مسافرت اتفاق بیافتد مهلت ده روزه اعلام وفات از زمان رسیدن به مقصد محاسبه می‌گردد. اگر خویشاوندان متوفی پس از زمان مقرر اقدام به ثبت وفات نمایند، هم از جانب ثبت‌احوال و هم توسط شورای حل اختلاف متحمل جریمه نقدی می‌گردند.

برای آشنایی بیشتر با نحوه باطل کردن شناسنامه متوفی کلیک کنید.

تخلفات و مجازات جرم باطل نکردن شناسنامه متوفی

از آنجایی که عدم ابطال شناسنامه متوفی سوءاستفاده‌هایی را به دنبال دارد. قانون برای افرادی که در ثبت فوت و ابطال شناسنامه متوفی کوتاهی می‌کنند مجازات تعیین نموده است. اداره ثبت‌احوال در صورتی که ثبت فوت از سوی خانواده فرد انجام نگیرد، آن‌ها را به‌عنوان مجرم اعلام می‌نماید. و افراد هم از جانب ثبت‌احوال و هم توسط شورای حل اختلاف متحمل جریمه نقدی می‌شوند.

پیش‌تر گفتیم تنها شخص صاحب شناسنامه حق استفاده از آن را دارد. اگر کسب از شناسنامه متوفی سوءاستفاده کند مجرم است. قانون برای افرادی که اسنادی مثل شناسنامه سوءاستفاده می‌کنند از 91 روز تا یک سال حبس و یا جریمه نقدی و یا هردو مجازات در نظر گرفته است. برخی افراد نیز ممکن است دست به فروش یا اجاره شناسنامه متوفی بزنند. این افراد نیز مجرم هستند و مطابق قانون به پرداخت جریمه نقدی و در صورت تکرار جرم محکوم به حداکثر مجازات می‌شوند. اگر فردی این عمل را حرفه خود قرار دهد علاوه بر جریمه نقدی به حبس از سه سال تا ده سال محکوم می‌گردد.

در صورت استفاده از شناسنامه متوفی برای فرار و خروج غیرقانونی از کشور، متخلف به پرداخت جریمه نقدی و حبس از یک تا سه سال محکوم می‌گردد. از دیگر تخلفات مربوط به عدم ابطال شناسنامه متوفی، استفاده از یارانه فرد فوت‌شده و از طرفی استفاده از شناسنامه کودک فوت‌شده برای یک کودک دیگر است.

سؤالات متداول

آیا باطل نکردن شناسنامه متوفی جرم محسوب می‌شود ؟

بله باطل نکردن شناسنامه متوفی توسط خویشاوندان نزدیک وی جرم محسوب می‌شود و مجازات به همراه دارد.

مجازات باطل نکردن شناسنامه متوفی چیست ؟

خویشاوندان متوفی هم از جانب ثبت‌احوال و هم توسط شورای حل اختلاف متحمل جریمه نقدی می‌شوند. و سایر تخلفات ناشی از عدم ابطال شناسنامه متوفی، متخلف به شرط مقتضی مجازات می‌شود.