مدارک لازم برای اثبات یک جرم | مدارک معتبر برای اثبات جرم

مدارک لازم برای اثبات یک جرم در محاکم قضایی چیست؟ وقتی شما در دادگاه دعوایی را مطرح می‌کنید. باید به‌عنوان مدعی یا همان شاکی ادعای خود را با ارائه مدارک مستدل و قانونی ثابت نمایید. چراکه افراد صرفاً با ادعا و بیان خواسته خود تائید قاضی را به دست نمی‌آورند. در ادامه این مطلب مدارک و ادله قانونی که برای اثبات یک جرم لازم است را معرفی نماییم.

روش های سنجش اعتبار مدارک لازم برای اثبات یک جرم

افرادی که در محاکم قضایی اقدام به طرح دعوا یا شکایت می‌نمایند. باید بدانند مدعی یا شاکی شخصی است؛ که موظف است برای اثبات ادعای خود دلیل و مدرک ارائه نماید. طبیعی است که تنها با بیان یک ادعا و طرح یک شکایت از جانب قاضی حکمی صادر نخواهد شد.
مدعی برای رسیدن به خواسته خود باید دلیل قانونی و مدرک مستند ارائه کند. قانون روش‌هایی را جهت اثبات جرم پیش‌بینی کرده است. دلیل در معنای خاص و حقوقی خود شامل سند، اقرار، شهادت و قسم است. که موجب قطع دعوا می‌شوند. به روش‌های قانونی اثبات ادعای شاکی، ادله اثبات جرم گفته می‌شود.

مدارک لازم برای اثبات یک جرم و ادله اثبات دعوا در امور کیفری و اثبات جرم با امور حقوقی متفاوت است. در امور کیفری، ادله قانونی اثبات جرم صرفاً طریقیت دارند. اما در امور حقوقی ادله اثبات موضوعیت دارند.

برای آشنایی بیشتر برای آماده کردن ادله اثبات دعوا کلیک کنید.

منظور از طریقیت ادله اثبات جرم در امور کیفری چیست؟

طریقیت ادله یعنی ادله اثبات جرم در امور کیفری صرفاً روش‌هایی برای کشف واقعیت هستند. تنها زمانی که دلایل ارائه‌شده مورد تردید واقع نگیرند. و منجر به علم قاضی شوند متهم محکوم خواهد شد. به‌عنوان مثال تصور کنید فردی بدون اینکه قتل انجام داده باشد در محاکمه اقرار به قتل نماید، اقرار یکی از ادله اثبات جرم می‌باشد. در اینجا وقتی برای قاضی شبهه ایجاد شود حتی اقرار فرد موجب صدور حکم قطعی نمی‌گردد.

مدارک لازم برای اثبات یک جرم

بر اساس قانون ایران جهت اثبات جرم باید دلایل مخصوص و قانونی موجود باشند. ادله اثبات جرم که در قانون آمده است شامل اقرار، شهادت، سند و هر نوع مکتوب، علم قاضی، سوگند و قسامه می‌شود. البته قسامه تنها برای اثبات جرم قتل و ضرب و جرح استفاده می‌شود.
گفتیم ادله اثبات در امور کیفری طریقیت دارند و طریقی برای کشف واقعیت هستند. اگر یک دعوای کیفری با دلایل شرعی مثل اقرار و شهادت که دارای موضوعیت هستند به اثبات برسد. قاضی به‌واسطه و استناد این دلایل حکم خود را صادر می‌نماید. مگر درزمانی که علم قاضی خلاف اقرار و شهادت ارائه‌شده در محکمه، باشد.

زمانی که ادله اثبات باهم در تعارض باشد. اقرار به شهادت شرعی، قسامه و سوگند تقدم دارد. و همین‌طور شهادت شرعی بر قسامه به سوگند دارای تقدم است. گاهی دلایل مذکور شرایط شرعی و قانونی لازم را ندارند. در چنین مواردی این ادله به‌عنوان اماره قضایی مورداستفاده قرار می‌گیرد. یعنی به عنوان یک نشانه که به علم قاضی کمک می‌کند استفاده می‌شوند. در ادامه دلایل اثبات جرم را معرفی می‌کنیم.

اقرار

اقرار یعنی فردی علیه خود به ارتکاب یک جرم در محضر دادگاه اعتراف نماید. و اظهارات و بیانات وکیل، ولی، قیم و.. در مورد موکل خود جزو اقرار محسوب نمی‌گردد. اقرار و اعتراف مبنی بر ارتکاب یک جرم قابلیت توکیل ندارد.
عمل اقرار باید به‌صورت کلامی یا به‌صورت نوشته باشد. و اگر اقرارکننده معذور است با انجام یک فعل یا اشاره نیز ممکن است. اما نکته مهم اقرار در هر شکلی که ارائه شود این است. که اقرار باید بدون ابهام و صریح باشد. همچنین اقرارکننده باید در زمان اقرار عاقل، بالغ، مختار و قاصد باشد. بنابراین اقراری که تحت شکنجه یا آزار روحی و جسمی انجام گیرد. یا توسط سفیه که حکم حجر دارد بیان شود فاقد اعتبار است.

گفتیم اقرار به سایر ادله تقدم دارد و بابیان اقرار دیگر نوبت به سایر ادله نخواهد رسید مگر آنکه قاضی نسبت به آن دارای تردید شود. همچنین بیان اقرار تنها یک‌بار کافی است. اما در برخی جرائم باید بیش از یک‌بار اقرار انجام گیرد. مانند زنا، لواط، شرب خمر، قذف و … که تعداد آن‌ها در قانون ذکرشده است‌.

توجه کنید که انکار بعد از اقرار باعث سقوط مجازات نخواهد شد. غیر از زمانی که اقرار موجب مجازات رجم و حد قتل شود. برای آشنایی بیشتر با نحوه سنجش اعتبار اقرار قضایی کلیک کنید.

شهادت

شهادت یعنی شخصی به‌غیراز دو طرف دعوا، که نسبت به وقوع جرم یا عدم وقوع جرم و یا هر امر دیگری مرتبط با دعوای مطرح‌شده مطلع است. در محضر دادگاه اطلاعات خود را ارائه نماید.

شهادت شرعی نیز آن است که در نزد شارع دارا اعتبار باشد. خواه مفید علم قاضی باشد یا خیر. زمانی که شاهد واجد شرایط برای شهادت شرعی نباشد اظهارات وی به‌عنوان اماره قضایی که به علم قاضی کمک می‌کند. شاهد شرعی باید هنگام بیان شهادت دارای ویژگی‌هایی نظیر بلوغ، عقل، ایمان، عدالت، طهارت مولد، ذینفعی در موضوع و … باشد. احراز این شرایط توسط قاضی انجام می‌گیرد.

شهادت باید به‌صورت قطعی و یقینی و از روش متعارف ادا گردد. ارائه شهادت با کلام یا نوشتن در صورت معذوریت شاهد انجام فعل یا اشاره، امکان‌پذیر است. به هر صورت شهادت باید بدون ابهام و روشن ارائه شود. اگر میان دو شهادت شرعی تعارضی وجود داشته باشد. هیچ‌کدام از آن‌ها اعتبار خواهد داشت.

برای آشنایی بیشتر با شرایط دادن شهادت شهود کلیک کنید.

سوگند

سوگند یعنی فرد خداوند را برای درستی ادعای خود گواه قرار دهد. کسی که سوگند را ادا می‌کند باید بالغ، عاقل، قاصد و مختار باشد. سوگند باید با تشریفات قانونی و مطابق قراردادگاه و با لفظ جلاله خداوند یا نام خداوند به سایر زبان‌ها انجام گیرد. به هر صورت ادای سوگند به نام خداوند و تشریفات آن برای مسلمانان غیرمسلمان متفاوت نیست. سوگند باید بدون ابهام باشد و مقصود اداکننده را صریحاً برساند. همچنین با قطعیت و یقین ادا گردد.

سوگند نیز باید با لفظ انجام گیرد و با معذوریت فرد به‌صورت نوشته یا اشاره نیز امکان‌پذیر است. ادای سوگند فقط توسط دو طرف دعوا یا قائم‌مقام آن‌ها امکان دارد. اگر اثبات گردد که سوگند دروغ است یا فرد اداکننده دارای شرایط قانونی سوگند نبوده است. در این موارد سوگند در صدور حکم دادگاه تأثیر داده نمی‌شود.

برای آشنایی با پیامدهای سوگند دروغ کلیک کنید.

علم قاضی

علم قاضی یعنی قاضی از مستندات و مدارکی که نزد او ارائه‌شده است به یقین برسد. اگر یک حکم به‌واسطه علم قاضی صادر شود. قاضی وظیفه دارد امارات و قرائن مستندات علم خود را صریحاً در حکم درج نماید.
مستندات علم قاضی شامل: نظریه کارشناس، تحقیقات محلی، گزارش ضابطان، اظهارات مطلع و تمامی امارات که علم آورند؛ می‌باشد.
گاهی سایر ادله قانونی با علم قاضی در تعارض قرار می‌گیرند که دو حالت دارد. اول؛ علم قاضی مخالف ادله ارائه‌شده می‌باشد. در این شرایط قاضی با قید مستندات علم خود، سایر ادله را رد می‌کند و حکم را صادر می‌نماید. دوم؛ برای قاضی علمی حاصل نشود. در این حالت ادله قانون معتبرند. قاضی بر اساس آن‌ها رای خود را صادر می‌کند.

سند و هر نوع مکتوب

درصورتی‌که مدعی یا شاکی اسناد و مدارک مکتوبی داشته باشد که مربوط به دعوای مطرح‌شده است‌. می‌تواند از آن‌ها برای اثبات ادعای خود بهره ببرد.

سؤالات متداول