سهم ارثیه فرزند فوت شده و یا ارث از فرزند فوت شده به سایر اعضای خانواده از جمله موضوعاتی است که قانون در مورد آن پیش بینی هایی در نظر گرفته است. هنگام تقسیم ارث سهم هر یک از وراث بر اساس نسبت آن‌ها با متوفی مشخص می‌شود. قانون برای مشخص کردن ترتیب تقسیم ارث بستگان متوفی را طبقه بندی کرده است. فرزندان به عنوان افراد در طبقه اول همواره بیشترین سهم از ارث را خواهند داشت. اما اگر فرزندی پیش از پدر یا مادر خود فوت کند تکلیف ارثیه او چه خواهد شد؟ و یا بر عکس اموال فرزند فوت شده به چه کسانی خواهد رسید؟ در ادامه مقاله به توضیح مختصر ارث فرزند فوت شده می‌پردازیم. برای اطلاع از نحوه انحصار وراثت کلیک کنید.
ارثیه فرزند فوت شده
بر اساس قانون مدنی اگر فرزندی پیش از پدر یا مادر خود فوت کند از آن‌ها ارثی نخواهد برد. این موضوع کاملاً طبیعی است که انسان مرده از انسان زنده ارث نبرد. بنابراین قانون نیز شرط وراثت را حیات وارث در زمان فوت مورث قرار داده است. این شرط علاوه بر فرزندان مورث بلکه برای تمامی وراث و خویشاوندان صادق است.
در اینجا پرسشی به وجود می‌آید که آیا فرزندان فرزند فوت شده با وجود فوت والدشان از پدربزرگ یا مادربزرگ خود ارث می‌برند؟ باید گفت اگر پدربزرگ یا مادربزرگ اولاد دیگهای نداشته باشند ارثیه به نوه‌ها می‌رسد. اما اگر فرزندان دیگری هم داشته باشند به فرزندان فرزند فوت شده ارث نمی‌رسد. بلکه طبق قانون پدر و مادری که فرزندشان فوت شده با وجود داشتن نوه بازهم از فرزند فوت شده ارث نیز خواهند برد.
با وجود اینکه در قانون فرزندان فرزند فوت شده در ارث پدربزرگ یا مادربزرگ‌شان حقی ندارند اما در شرع هم به این مسئله اشاره شده که طبق تعالیم دینی و اخلاقی بهتر است جد و جده سهمی از میراث خود را برای نوه‌های خود از فرزند فوت شده در نظر بگیرند.
قانون مدنی در ماده 910 آورده است: «هرگاه میت اولاد داشته باشد اگرچه یک نفر، اولاد اولاد او ارث نمیبرند.» یعنی اگر متوفی فرزند داشته باشد حتی اگر یک فرزند هم باشد بازهم به نوه‌ها ارث نمی‌رسد. از این ماده قانونی درمیابیم که اگر تمام فرزندان متوفی پیش از مرگ او فوت کرده باشند نوه به عنوان وارث طبقه اول شناخته می‌شود و ارث میبرد. برای آگاهی بیشتر به مقاله طبقات ارث مراجعه کنید.
تقسیم ارثیه بین نوه ها از فرزند فوت شده
نحوه تقسیم ارثیه میان نوه ها از فرزند فوت شده در ماده 911 قانون مدنی به این شکل آمده است: «هرگاه میت اولادی بلا واسطه نداشته باشد اولاد اولاد او قائم مقام اولاد بوده و بدین طریق جزو وارث طبقه اول محسوب و با هر یک از ابوین که زنده باشد ارث میبرد.
تقسیم ارث بین اولاد اولاد برحسب نسل به عمل می‌آید یعنی هر نسل حصه کسی را میبرد که به توسط او به میت می‌رسد بنابراین اولاد پسر دو برابر اولاد دختر می‌برند. در تقسیم بین افراد یک نسل پسر دو برابر دختر میبرد.»
بنابراین نوه‌های پسری سهم‌الارث پدرشان را دریافت می‌کنند و نوه‌های دختری سهم‌الارث مادرشان را دریافت می‌کنند. که در حالت طبیعی پسر نسبت به دختر دو برابر ارث میبرد لذا نوه‌های پسری دو برابر نوه‌های دختری ارث خواهند برد.
باید توجه کرد اگر نوه‌های پسری یک دختر و یک پسر باشند میان این دو تفاوتی در تقسیم ارث وجود ندارد و قاعده‌ی دو به یک برای این‌ها اعمال نمی‌شود.
ارث بردن پدر و مادر از فرزند فوت شده
همان‌طور که پیش‌تر بیان شد پدر و مادر اگر در زمان فوت فرزندشان در قید حیات باشند از فرزند فوت شده ارث خواهند برد. نحوه و تقسیم ارث فرزند فوت شده میان پدر و مادر به عواملی دیگری نظیر وجود همسر یا وجود فرزندان فرزند بستگی دارد. در حالتی که متوفی مجرد بوده و تنها یکی از والدین او زنده باشد – تفاوتی نمی‌کند پدر یا مادر – تمام ارث فرزند فوت شده به والد می‌رسد.
حال اگر پدر و مادرش هر دو زنده باشند، مادر یک سوم و پدر دو سوم از ماترک فرزند فوت شده را به ارث می‌برند. اما با فرض متاهل بودن و صاحب فرزند بودن شخص متوفی نسبت‌های تقسیم ارث متفاوت خواهد شد. در صورت وجود فرزندان، سهم هر یک از پدر و مادر متوفی یک ششم از ماترک فرزند فوت شده‌شان خواهد بود. سهم‌الارث زوج یا زوجه با توجه به وجود یا نبود فرزند و سهم‌الارث فرزندان نیز با توجه به دختر یا پسر بودن متفاوت است. برای آشنایی با نحوه تقسیم ارث مرد بدون فرزند کلیک کنید.
سؤالات متداول
آیا فرزند فوت شده از پدر و مادرش ارث میبرد ؟
بر اساس قانون مدنی اگر فرزندی پیش از پدر یا مادر خود فوت کند از آن‌ها ارثی نخواهد برد. این موضوع کاملاً طبیعی است که انسان مرده از انسان زنده ارث نبرد.
آیا فرزندان فرزند فوت شده از پدربزرگ خود ارث می‌برند ؟
فرزندان فرزند فوت شده در ارث پدربزرگ حقی ندارند. مگر آنکه پدربزرگ فرزندان دیگری نداشته باشد در این صورت نوه به عنوان وارث طبقه اول شناخته می‌شود و ارث میبرد.
ارث بردن پدر و مادر از فرزند فوت شده‌شان به چه صورت است ؟
اگر متوفی فرزند نداشته باشد اما پدر و مادرش در قید حیات باشند پدر دو سوم و مادر یک سوم ارث میبرد. اما اگر متوفی فرزند داشته باشد و پدر و مادرش نیز در قید حیات باشند سهم هر یک از آن‌ها یک ششم است.
سلام.خسته نباشید .آیا احتمال این هست که در قانون ارث از فرزند که زودتر از والدین فوت کرده باشد وفرزندان او یعنی نوه از پدربزرگ بازبینی یا اصلاحی شود واین قانون تغییر کند .چون به نظر میاد این قانون کاملا درست نباشد وحق نوه ها نادیده گرفته می‌شود.
سلام تغییر یک قانون مراحل و ضوابطی دارد که نیاز به تایید و هماهنگی قوه مقننه و قوه قضائیه دارد. برای چنین تغییر تا به این تاریخ هیچ اقدامی از طرف نمایندگان مجلس یا سایر دستگاه های دولتی صورت نگرفته است.
سلام.در منطقه زاگرس رسم عموم بر اینه که نوه ها ارث پدر رو میگیرن و طی نسل ها به همین روال بوده آیا اگه الان برادران متوفی از پرداخت ارث امتناع کنند میشه از طریق عرف عام و منطقه برای دریافت ارث اقدام کرد؟
سلام خیر با توجه به قوانین کشوری رای صادر میشه
سلام مردکه دارای دوهمسراست ازهردوهمسرفرزندان داردیکی ازپسرانش بعدازفوت پدر فوت کندوآن پسره همسروفرزند نداشته باشد مستحق ارث ازاموال پدرش شناخته می شود ؟
سلام خیر طبق قانون به فرزند فوت شده قبل از مرگ والدین ارث تعلق نمی گیرد.
سلام خسته نباشیدفرزند پدری ۶ سال پیش فوت کرده وپدر ۳ سال بعد از فرزندش …آیا ارثی که به پدر می‌رسیده وسه سال پیش فوت شده به بقیه ی بچه ها میرسه یا چون پدرم فوت کرده دیگه بچه ها ارث نمیبرند؟ ممنون میشم جوابم را بدید
سلام خسته نباشیدفرزند پدری ۶ سال پیش فوت کرده وپدر ۳ سال بعد از فرزندش …آیا ارثی که به پدر می‌رسیده وسه سال پیش فوت شده به بقیه ی بچه ها میرسه یا چون پدرم فوت کرده دیگه بچه ها ارث نمیبرند؟ ممنون میشم جوابم را بدید
سلام و درود فرزندی که زودتر از پدر فوت بکنه ارث نمیبره. بنابراین فرزندان ان فرزند هم از پدر بزرگ ارث نمیبرند. البته این در حالتی است که وراث درجه بالاتری وجود داشته باشند. با توجه به درجات ارث امکان ارث بردن شما وجود داره. در این باره می توانید مشاوره حقوقی دریافت نمایید.